گیم فای (GameFi) یکی از تازه‌ترین ترندها در دنیای رمز ارز است که نام آن از ترکیب جهان سحرآمیز بازی با جوایز شگفت‌انگیزش، ابداعات اخیر صنعت رمز ارز در حوزه دیفای و بازارهای NFT به‌دست آمده است.

پروژه‌های گیم فای (GameFi) به‌ویژه پس از محبوبیت بازی اکسی ‌اینفینیتی (Axie Infinity) با سرعت زیادی در حال کنار زدن صنعت بازی سنتی هستند. با ایجاد فرصت کسب درآمد به همراه سرگرمی، این بخش با هجوم سیل عظیمی از علاقه‌مندان به بازی‌های ویدیویی مواجه شده است.

حالا این بحث بالا گرفته که آیا این پدیده می‌تواند صنعت بازی را بازآفرینی کند یا فقط برای گرفتن پول افراد زودباور به وجود آمده است؟

گیم فای (GameFi) چگونه به‌وجود آمد؟

جهان گیم فای در محل برخورد تکنولوژی بلاک‌چین، صنعت بازی، بازار دیفای و فناوری توکن غیرقابل‌تعویض (NFT) شکل گرفت و توانست یک لایه دیگر به اقتصاد غیرمتمرکز مبتنی بر توکن اضافه کند. نام آن نیز به مانند مفهوم و کاربردش، از ترکیب دو دنیای مجزا انتخاب شده: جهان بازی (Game) با جوایز شگفت‌انگیزش و دنیای کریپتو با خدمات نوین بازار دیفای (DeFi) .

اولین نمونه‌های بازی بلاک‌چین را می‌توان سرورهای ادغام‌شده با پروتکل بیت کوین در بازی ماین‌کرفت (Minecraft)، سایت Gambit.com یا بازی آنلاین Bombermine دانست. در یک سخنرانی در کنفرانس جهانی بلاک‌چین در سال ۲۰۱۹، بنیان‌گذاران استودیو بازی بلاک‌چین MixMarvel از احتمال استفاده از فناوری بلاک‌چین به منظور تحول و انقلاب در صنعت بازی ویدیویی، برای اولین بار سخن به میان آوردند.

به هر حال، واژه گیم فای برای نخستین بار توسط آندره کرونخه، بنیان‌گذار پلتفرم Yearn.Finance (ملقب به پدر دیفای) در یک توییت در سپتامبر ۲۰۲۰ مورد استفاده قرار گرفت. از آن زمان، این واژه به اکوسیستم پروژه‌هایی اطلاق شده که با استفاده از مدل‌های Play-to-Earn مبتنی بر بلاک‌چین و ادغام عناصر فناوری دیفای برای علاقه‌مندان به بازی ویدیویی، انگیزه‌های اقتصادی ایجاد می‌کنند.

صنعت بازی و سرگرمی دیجیتال به ‌اندازه‌ای بزرگ است که از دو صنعت فیلم و موسیقی روی‌هم‌رفته ارزش بیشتری دارد. یک گزارش از سایت Investopedia نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۲۵ ارزش کل این صنعت به ۲۶۰میلیارد دلار خواهد رسید. در طرف دیگر، بازار دیفای تنها یک واژه برای محصولات و خدمات مالی غیرمتمرکز نیست بلکه یک جنبش برای کنار زدن سیستم مالی متمرکز با زیرساخت‌ها و فرآیندهایی است که در طول چندین دهه در سراسر دنیا تثبیت شده‌اند. صنعت دیفای حالا تا حدی رشد کرده که به گزارش سایت دیفای‌پالس ( Defipulse ) کل ارزش قفل‌شده در اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز در ماه مارس ۲۰۲۲ به ۸۳میلیارد دلار رسیده بود.

حالا تصور کنید این دو صنعت موفق و عظیم را به هم پیوند بزنیم؛ نتیجه جهان گیم فای است که با تلاش جمعی جوامع جهانی متشکل از علاقه‌مندان به بازی و بلاک‌چین خلق می‌شود. پروژه‌های این اکوسیستم به کاربران خود این امکان را می‌دهند که همزمان با کسب درآمد، سرگرم هم بشوند.

گیم فای (GameFi) چیست و چگونه کار می‌کند؟

پس با این تفاسیر، پلتفرم‌های این دنیای سرگر‌م‌کننده و درآمدزا در دو شکل کلی نمود پیدا می‌کنند:

بازی P۲E غیرمتمرکز، عناصر و نوآوری‌های بازار دیفای را در خود ادغام کرده است. پروژه‌های دیفای که سبک بازی دارند و سرگرم‌کننده هستند.

بازی‌های غیرمتمرکز در جهان گیم فای

پروژه‌های گیم فای (Gamefi) بر اساس مدل‌های بازی P۲E (Play-to-Earn) شکل گرفته‌اند که با استفاده از بلاک‌چین، رمز ارزها و توکن NFT برای کاربران خود انگیزه‌های اقتصادی می‌سازند. به‌طور معمول در آن‌ها بازیکنان می‌توانند با انجام ماموریت‌ها، پیروزی در نبرد با بازیکنان دیگر، پیشرفت در مراحل بازی، استخراج منابع ارزشمند یا ایجاد تشکیلات درآمدزا در زمین مجازی، رمز ارز یا توکن‌های NFT به‌دست آورند.

توکن‌های NFT می‌توانند هر چیزی مثل آواتارها، انواع سلاح، توکن متاورس و بسیاری دیگر باشند. برخلاف بازیهای ویدیویی سنتی، پروژه‌های گیم فای این امکان را به وجود آورده‌اند که کاربران بازی بتوانند پاداش، جوایز، و آیتم‌های بازی را به آسانی در خارج از محدوده بازی در صرافی‌های ارز دیجیتال و بازارهای NFT خرید و فروش کنند.

استفاده از فناوری بلاک‌چین در مدل‌های بازی P۲E چند مزیت دارد:

بازیکنان به سادگی مالکیت دارایی‌های درون بازی خود را اثبات می‌کنند. نقطه شکست واحدی وجود ندارد؛ حتی اگر شرکت سازنده بازی دچار نقص شود، دارایی‌های بازیکنان در امنیت قرار دارند. آیتم‌های جمع‌آوری‌شده در بازی جعل، حذف یا تغییر داده نمی‌شوند. توکن‌های پروژه بازی به آسانی و بدون نیاز به واسطه بین بازیکنان داد و ستد می‌شوند. کاربران در اکوسیستم گیم فای علاوه بر اینکه می‌توانند با انجام بازی کسب درآمد کنند، اجازه دارند دارایی‌های بازی را استیک کنند ، اجاره دهند یا به عنوان وثیقه در پروتکل‌های وام‌دهی غیرمتمرکز استفاده کنند. برای مثال در بازی Axie Infinity یا Alien Worlds بازیکنان می‌توانند با اجاره دادن آیتم‌های بازی مثل آواتارها و زمین‌های مجازی و یا استیک کردن آن‌ها، یک جریان درآمد منفعلانه (Passive income) داشته باشند.

پروتکل‌های دیفای

در حالی که بازی‌های غیرمتمرکز، عناصر بازار دیفای را در خود ادغام کرده‌اند تا فرصت‌های مالی پرسودتری به کاربران بازی‌های P۲E ارائه دهند، پلتفرم‌های دیفای نیز از ویژگی‌های بازی‌ها استفاده می‌کنند تا خدمات مالی سرگرم‌کننده‌ای را برای مشارکت کاربران فراهم سازند. پلتفرم موبوکس (MOBOX) نمونه‌ای از این نوع پروژه گیم فای است. اگر با پلتفرم موبوکس آشنایی ندارید بهتر است بدانید که یک پلتفرم دیفای در بلاک‌چین بایننس (BSC) است که یک مدل بازی P۲E را در قراردادهای استیک کردن ، استخر نقدینگی ، پروتکل‌های زراعت بازده (Yield Farming) و بازارهای NFT ادغام می‌کند تا به ساخت متاورس در پلتفرم‌های مختلف کمک کند.

اقتصاد توکن گیم فای

مدل اقتصاد توکن پروژه‌های گیم فای متفاوت است. این پروژه‌ها معمولا دارای توکن‌هایی هستند که از آن‌ها برای توزیع پاداش ، انجام تراکنش‌ها و حکم‌رانی پروتکل استفاده می‌شود. برخی دارای یک توکن واحد هستند که هر سه نقش را ایفا می‌کند. پروژه سندباکس (Sandbox) و پلتفرم Alien Worlds از این دسته هستند. برخی دیگر نیز دو یا تعداد بیشتری توکن دارند. برای مثال بازی بلاک‌چین Axie Infinity یک اقتصاد با سه توکن SLP، AXS و RON است که به ترتیب از آن‌ها برای توزیع پاداش، حکم‌رانی و تراکنش در زنجیره جانبی رونین استفاده می‌کند.

وجه تمایز گیم فای (GameFi) چیست؟

توکن‌ها و ارزهای درون بازی ویدیویی همواره وجود داشته‌اند. پول روباکس در دنیای مجازی روبلوکس (Roblox)، توکن‌های ویباکس در بازی فورت‌نایت (Fortnite) و دلار بازی پوکمون (Pokemon) مثال‌هایی از توکن‌های درون بازی هستند که می‌توان با آن‌ها چیز‌هایی را در محیط بازی خرید.

اما این توکن‌ها و دارایی‌ها را نمی‌توان به جایی خارج از محدوده بازی منتقل کرد و به آسانی آن‌ها را به فروش رساند و به پول نقد تبدیل کرد. در بیشتر موارد، خارج از محیط بازی بی‌ارزش بوده و کاربردی در دنیای واقعی ندارند .

در پروژه‌های گیم فای (GameFi) توکن‌ها و دارایی‌های بازی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که یک رمز ارز تمام و کمال هستند. این یعنی بازیکنان می‌توانند جوایز و پاداش‌های خود را با استفاده از صرافی‌های ارز دیجیتال و بازارهای NFT خرید و فروش کنند و به ارز فیات تبدیل کنند.

ادغام توکن‌های NFT در پروژه‌های گیم فای چندین مزیت ایجاد کرده است. با وجود آن‌ها، بازیکنان مالکیت واقعی دارایی‌ها و آیتم‌های بازی را تجربه می‌کنند. دیگر این سازندگان بازی نیستند که آن‌ها را تحت کنترل خود دارند و خیال کاربران از عدم جعل، تقلب یا دست‌کاری آن‌ها راحت است. توکن‌های NFT نماینده کمیابی دارایی‌های بازیکنان هستند که به آسانی توسط بلاک‌چین قابل تایید است. به علاوه، با وجود این فناوری، پتانسیل کسب درآمد از طریق امکان داد و ستد در بازارهای NFT افزایش یافته است.

محبوب‌ترین بازی‌های گیم فای در حال حاضر

برای بازیکنانی که می‌خواهند در بازی‌های بلاک‌چین شرکت کرده و از این طریق کسب درآمد کنند، انتخاب یک پلتفرم مناسب کار دشواری است. در ادامه چندی از بهترین و محبوب‌ترین پروژه‌های گیم فای را معرفی میکنیم.

بازی Alien Worlds

در بازی Alien Worlds ، کاربران به یک جهان متاورس ملحق می‌شوند که شامل تعدادی سیاره با منابع محدود است. بازیکنان برای این منابع مبارزه می‌کنند و توکن بومی بازی (TLM) را به‌دست می‌آورند. آن‌ها همچنین می‌توانند با یکدیگر مبارزه کنند و زمین‌های تصرف‌شده را اجاره دهند تا درآمد بیشتری کسب کنند.

توکن بومی: تریلیوم (TLM) بلاک‌چین: بلاک‌چین WAX (دارای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز در بلاک‌چین اتریوم و بایننس چین) تعداد کاربران ماهانه: ۱ میلیون نفر سرمایه‌گذاری اولیه: لازم است در ابتدا چند کارت بازی NFT (برای مثال زمین برای استخراج) خریداری کنید.

بازی CryptoBlades

بازی CryptoBlades یک بازی نقش‌آفرینی مبتنی بر وب است که از بازی‌های قدیمی Skyrim و Dark Souls الهام گرفته است. بازیکنان باید با غول‌ها مبارزه کنند یا ماموریت‌های بازی را انجام دهند تا توکن‌های SKILL به‌دست آورند.

توکن بومی: SKILL بلاک‌چین: بایننس چین (BSC) کاربران ماهانه: ۵۱۰ هزار نفر سرمایه‌گذاری اولیه: کاربران باید در حدود ۰.۲ BNB برای انجام بازی و پرداخت کارمزدها بخرند.

بازی Axie Infinity

یک پروژه گیم فای الهام‌گرفته از بازی پوکمون است که می‌توانید در آن موجودات اکسی (Axie) را پرورش دهید، تولیدمثل کرده و خرید و فروش کنید. بازی Axie Infinity یک زنجیره جانبی اختصاصی به نام شبکه رونین را ساخته تا عملکرد بازی را بهینه کند و مقیاس‌پذیری آن تضمین شود.

این بازی پتانسیل درآمدزایی بالایی دارد اما انجام بازی و پرورش و تولید مثل موجودات اکسی نیازمند صرف وقت و تلاش بسیاری است. این موجودات برای مبارزه با بازیکنان دیگر یا محیط بازی مورد استفاده قرار می‌گیرند تا بازیکنان بتوانند توکن‌های SLP را به‌دست آورند. این توکن‌ها می‌توانند به رمز ارز AXS تبدیل شوند یا برای استیک کردن استفاده شوند.

توکن بومی: AXS و SLP بلاک‌چین: اتریوم کاربران ماهانه: ۳۰۸ هزار نفر سرمایه‌گذاری اولیه: برای شروع بازی نیاز به خرید ۳ موجود اکسی دارید که قیمت‌های آن‌ها را می‌توانید در بازار Axie Infinity مشاهده کنید.

بازی Upland

بازی Upland یک متاورس مبتنی بر توکن NFT است که یک دنیای موازی با دنیای واقع ایجاد کرده و کاربران می‌توانند در آن املاک و زمین‌های مربوط به آدرس‌های حقیقی را خرید و فروش کنند. بازیکنان می‌توانند در آن‌ها کسب و کار خود را راه‌اندازی کنند و به کاربران دیگر متصل شوند.

هر بازیکن دارای یک آواتار است که در سطح شهر می‌گردد تا دارایی‌هایی را برای خرید پیدا کند؛ یا می‌توانند به املاک بازیکنان دیگر سر بزنند و با آن‌ها ملاقات کنند.

توکن بومی: upland (UPX) بلاک‌چین: EOS کاربران ماهانه: ۱۵۵ هزار نفر سرمایه‌گذاری اولیه: برای ایجاد یک حساب، نیاز است در ابتدا یک قطعه زمین بخرید.

بازی Splinterlands

این پروژه گیم فای در واقع یک بازی کارت‌های دیجیتال است که در آن بازیکنان، کلکسیونی از کارت‌ها را با توانایی‌ها و امتیازات متفاوت جمع ‌کرده و از آن‌ها در نبردها و مبارزه استفاده می‌کنند. هر کارت یک توکن NFT است. بازی Splinterlands بر اساس مبارزات نفر به نفر در میدان‌هایی که به صورت تصادفی انتخاب می‌شوند، انجام می‌گیرد. هر دو بازیکن برای ساختن ردیفی از کارت‌های بازی خود پیش از شروع مبارزه، زمان محدودی دارند.

توکن بومی: DEC و توکن SPS که یک توکن حکم‌رانی است. بلاک‌چین: هایو (Hive) کاربران ماهانه: ۱۲۰ هزار نفر سرمایه‌گذاری اولیه: اگر می‌خواهید ویژگی Play-to-Earn فعال شود تا بتوانید توکن‌های DEC را به‌دست آورید، باید در ابتدا ۱۰ دلار هزینه کنید.

چگونه به فضای گیم فای وارد شویم؟

هر پروژه مورد خاص خود را دارد. بنابراین، دستورالعمل ارائه‌شده در این بخش تنها یک راهنمای عمومی برای قدم نهادن در این جهان شگفت‌انگیز است. اگر به راهنمایی درباره یک پروژه خاص نیاز دارید، بهتر است به مستندات آن مراجعه کنید.

۱-ساخت یک کیف‌پول رمز ارز انطباق‌پذیر

برای دسترسی به اکوسیستم گیم فای و پروژه‌های آن باید یک کیف‌پول انطباق‌پذیر داشته باشید. اینکه آیا از کیف‌پول متامسک (Metamask) یا تراست ولت و یا هر کیف دیگری استفاده می‌کنید، به پروژه مدنظرتان بستگی دارد. در حال حاضر، برخی از بازی‌ها برای کاهش هزینه‌ها و ارتقای عملکرد، کیف‌پول خود را می‌سازند. برای مثال، بازی Axie Infinity که بر یک زنجیره جانبی بلاک‌چین اتریوم به‌نام رونین (Ronin) کار می‌کند، کیف‌پول رونین را برای کاربران خود تدارک دیده است.

۲-کیف‌پول خود را به پلتفرم گیم فای متصل کنید

به وب‌سایت پروژه موردنظر بروید و به‌دنبال گزینه‌ای برای اتصال کیف‌پول بگردید. یک وجه تفاوت دیگر بین بازی گیم فای و مدل‌های سنتی در این است که در آن‌ها نیازی به ایجاد شناسه کاربری و رمز عبور ندارید. به جای آن برای اتصال به پلتفرم بازی از کیف‌پول خود استفاده می‌کنید.

۳-مطمئن شوید که پیش از شروع از قواعد و شرایط آن آگاهی دارید

برای شروع بازی در بسیاری از پروژه‌های گیم فای باید ابتدا مقداری توکن درون بازی یا توکن NFT خریداری کنید. با این که الزامات هر بازی متفاوت است، باید به هر دوی پتانسیل درآمدزایی آن و ریسک‌های انجام یک بازی مشخص توجه کنید. برای مثال در آغاز بازی Axie Infinity باید با استفاده از رمز ارز WETH سه غول Axie بخرید. پس لازم است که در کیف‌پول خود مقداری از این توکن را نگهداری کنید.

چالش‌ها و چشم‌انداز گیم فای

حالا که شرکت‌های سازنده بازی به افزودن ویژگی‌های مبتنی بر فناوری بلاک‌چین و NFT به محصولات خود می‌اندیشند، بسیاری از علاقه‌مندان به بازی‌های ویدیویی نگران هستند که شاید هدف آن‌ها تنها سودجویی و کسب درآمد بیشتر باشد. می‌توان فهرستی از ابهامات و چالش‌های جهان گیم فای تهیه کرد:

افراد عادی ممکن است در انجام بازی از ربات‌های برنامه‌نویسی‌شده شکست بخورند. این ربات‌ها برای کسب سود حداکثری توسعه می‌یابند و می‌توانند روزانه هزاران تراکنش انجام دهند. برای مثال پروژه Sunflower Farmers که در آن بازیکنان برای پرورش محصولات دیجیتال پاداش می‌گیرند، با هدف جلوگیری از آسیب‌پذیری در برابر ربات‌ها، وب‌سایت خود را برای تعمیر بست و قیمت توکن آن در حدفاصل ۲ ژانویه تا ۱۳ ژانویه از ۵.۲۵ دلار به ۸ سنت سقوط کرد. باگ‌های زیادی در کدهای کامپیوتری وجود دارند که می‌تواند منجر به زیان مالی بازیکنان گردد. احتمال حمله Rug Pull در قراردادهای هوشمند پروژه‌ها وجود دارد. این درست همان اتفاقی است که برای یک بازی بر اساس سریال Squid Game رخ داد. در ماه نوامبر، در اوج سر و صدای این سریال، اعضای تیم توسعه‌دهنده بازی بیش از ۳میلیون دلار را از پروتکل خارج کردند و قیمت توکن آن از ۲۸۶۰ دلار به صفر رسید. در حالی که نمونه‌های اولیه بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین در همان سال‌های ابتدایی ظهور بیت کوین ساخته شدند، اما روند رشد و توسعه پروژه‌های گیم فای تازه آغاز شده است. بازی‌ها در آینده‌ای نزدیک ویژگی‌های بصری پیشرفته‌تری را به کار خواهند گرفت و پویاتر خواهند شد.

به هر حال همین حالا پروژه‌های زیادی به‌شدت محبوب شده‌اند و نشانه‌ای از کند شدن این روند دیده نمی‌شود. بازیگران اصلی صنعت بازی مثل Ubisoft، MOBOX و AMD، بخشی از صنعت گیم فای شده‌اند. وب‌سایت Dappradar بیش از ۱۴۰۰ بازی غیرمتمرکز و پلتفرم دیفای سرگرم‌کننده را لیست کرده است. پروژه‌های این صنعت جدید در بلاک‌چین‌های بسیاری مثل اتریوم ، بایننس چین، سولانا ، پالیگان ، آوالانچ توسعه یافته‌اند.

جمع‌بندی

در یک کلام، گیم فای (GameFi) پدیده‌ای است که مفهوم مالکیت را در دنیای بازی و سرگرمی دیجیتال از نو تعریف کرده است. یک مدل اقتصادی غیرمتمرکز برای کسب درآمد و سرگرمی به صورت همزمان، که با ادغام به‌روزترین ابداعات صنعت دیفای، فرصت‌های پرسودی را برای علاقه‌مندان به بازی ایجاد کرده است. با وجود پتانسیل برای کسب درآمد قابل‌توجه، تعداد هواداران بازی مبتنی بر بلاک‌چین به‌سرعت در حال افزایش است. برخی از متخصصان حوزه رمز ارز بر این باورند که بازی و سرگرمی یکی از بهترین مسیرها برای انطباق و پذیرش عمومی فناوری بلاک‌چین است. به عبارت دیگر، جهان گیم فای در فرآیند محبوب شدن خود، بسیاری از مفاهیم بلاک‌چین و صنعت دیفای را به آگاهی عموم می‌رساند.

منابع: ۱ ، ۲ ، ۳ ، ۴