وقایع نگاری همفکران از هفته ای که گذشت: بلاتکلیف در سایه یک استعفا
آخرین هفته دی ماه نیز شاهد بازدهی منفی حدود ۴ درصدی شاخص کل بود ،هرچند که طی آخرین روز کاری هفته که البته اولین روز بهمن ماه بود شاهد بهبود نسبی بازار و رشد بیش از ۳۳ هزار واحدی شاخص کل بودیم اما در نهایت بازدهی کل هفته منفی بود. از مهمترین اتفاق های هفته گذشته استعفای سکاندار بازار سرمایه بود.
به این ترتیب که استعفای رییس سازمان بورس یکی از مهمترین تکانههای بازار در سال جاری است، اتفاقی که بعد از پایان معاملات روز سه شنبه اعلام شد و واکنشهای مختلفی داشت.
اواخر فرودین ماه امسال بود که حسن قالیباف اصل جایگزین شاپور محمدی شد و در سه ماه اولی که سکاندار سازمان بورس بود، رویاییترین روزها برای سهامداران رقم خورد . اما باقی مانده ۹ ماهی که قالیباف ریاست سازمان را برعهده داشت، حجم زیادی از اتفاقات و رخدادها، بازار را به حاشیه برد. در نهایت روز گذشته استعفای او تقدیم وزیر اقتصاد شد و حالا شورای عالی بورس باید در این باره تصمیمگیری کند .
در شرایط فعلی و طی دو هفته ای که قرار است شورای عالی بورس جایگزین جدید سکانداری بورس را معرفی کند، بازار همانند تیمی است که با استعفای مربیاش روبهرو شده است . ممکن است عوض شدن مربی شوک مثبتی به تیم وارد کند اما تا زمانی که مربی جدید معرفی و تاکتیکهای او تیم مشخص نشود، نمیتوان تحلیل و تخمین درستی از وضعیت آتی تیم داشت .
از سوی دیگر آن چیزی که اکنون بازار سرمایه به آن نیاز دارد، آرامش و دوری از حواشی متعدد است. در شرایطی که گزارشهای ۹ ماهه، نشان از عملکرد درخشان بسیاری از شرکتها دارد، اما انبوه متغییرهای عمدتا غیر اقتصادی و حاشیههای مختلف (همانند قیمتگذاری فولاد) بر بازار سایه انداخته و وزن عوامل بنیادی در تحلیلهای بورسی را کم کرده است. در این شرایط برای این که بازار بتواند جهت درست خود را بیاید، نیاز به زمان دارد .
گفتنی است طی روز جاری مراسم تحلیف رییس جمهور جدید امریکا نیز برگزار می شود تا بعد از بیش از دو ماه، حاشیهها و هیجان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برای بازار سرمایه سرانجام فروکش کند. هم زمان با این موضوع وضعیت بازارهای جهانی مثبت بوده و هر بشکه نفت برنت در محدوده ۵۶ دلار و قیمت هر انس طلا هم ۱۸۵۰ دلار است .
و اما در چهار روز معاملاتی این هفته چه گذشت؟
عملکرد صنایع
بهترین نمادها
بدترین نمادها
شنبه؛ سهامداران ترسیده
در آغاز هفته و روز شنبه خرده تقاضاهایی که در ابتدای بازار وجود داشت به سرعت در میان انبوه سفارشهای فروش محو شد؛ حتی محدوده حمایتی در کف کانال ۱.۲ میلیون واحد هم نتوانست واکنشی به سیل فروشندگان نشان بدهد و در نهایت با افت بیش از ۴۳ هزار واحد، شاخصکل بورس بعد از هفت ماه دوباره به کانال یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد بازگشت. از ۲۶ خردادماه که نماگر بازار از کانال ۱.۱ میلیون واحد عبور کرده بود همواره در محدودههای بالاتر نوسان کرده بود اما طی روز شنبه با افت ۳.۵ درصدی، یکی از حمایتهای مهم خود را از دست داد .
فشار عرضهها در دقایق ابتدایی بازار به قدری بالا بود که برای بسیاری از سهامداران، از دست رفتن کانال ۱.۲ میلیون واحد را مسجل کرده بود .
در نتیجه با موج عرضههایی که از سوی سهامداران خرد ایجاد شد، قریب به اتفاق نمادها به صف فروش رسیدند و در این میان، نمادهای شاخصساز و لیدربازار هم در افت قیمت پیشتاز بودند .
اعداد و ارقام پایانی بازار نیز نشان از ترس سهامداران از کاهش بیشتر ارزش داراییهایشان دارد. از یک سو ارزش معاملات خرد کمی بیش از ۸ هزار میلیارد تومان بود که در یک ماه گذشته کمترین آمار به حساب می آید .
از سوی دیگر بیش از ۲۵۰۰ میلیارد تومان نقدینگی از سوی سهامداران خرد از بازار خارج شده است و در مقابل رکورد تزریق نقدینگی به صندوقهای درآمد ثابت از سوی سهامداران حقیقی شکسته شده است .
دو صندوق ETF که از سوی دولت عرضه شد نیز روز شنبه در کف قیمتی خود معامله می شدند به نحوی که «دارایکم» برای مدت زمان زیادی در صف فروش قرار داشت و قیمت هر واحد از صندوق «پالایش» نیز به محدوده ۵۵۰۰ تومان رسید .
در نتیجه خریداران صندوق پالایشی یکم حتی با احتساب ۲۰ درصد تخفیفی که دولت لحاظ کرده است، تا این لحظه حدود ۴۵ درصد زیان دیدهاند .
مجموعه این آمار و ارقام نشان می دهد سهامداران خرد به شدت نسبت به آینده کوتاه مدت و حتی میان مدت بورس، بدبین شدهاند و حتی حاضر هستند با ضرر و زیان قابل توجه هم از بازار کنار کشیده و حتی به بازدهی صندوقهای درآمد ثابت راضی شده اند .
اگرچه بازدهی این صندوقها با توجه به تورم کنونی قابل توجه نیست اما حداقل از دارایی سرمایه گذاران در برابر کاهش قیمت محافظت میکند .
دوشنبه؛ روزهای سخت
اتفاقات روز شنبه، بعد از تعطیلی یک روزه، طی معاملات دوشنبه نیز تکرار شد و شاخصکل بورس نزدیک به ۳۷ هزار واحد کاهش یافت و به میانه کانال یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد رسید. اغلب نمادهای مهم و تاثیرگذار در این روز نیز صف فروش دیگری را تجربه کردند و ضرر دیگری برای سهامداران بر جای گذاشتند .
اگرچه روز دوشنبه نیز نقدینگی قابل توجهی از سوی سهامداران حقیقی از بازار خارج شد اما در کنار آن، ارزش معاملات خرد نیز افت قابل توجهی داشت. برای مثال «فولاد» در شرایطی بیشترین ارزش معاملات را به ثبت رساند که فقط ۱۶۸ میلیارد تومان از سهام آن معامله شد. افت ارزش معاملات را میتوان از دو زاویه بررسی کرد، نخست آن که در برابر صف فروش های سنگین، تقاضای قابل توجهی وجود نداشته و در نتیجه معاملات قابل توجهی هم انجام نشده است .
در این شرایط آن گروه از سرمایهگذاران که دارای نقدینگی بوده و سرمایه آن ها در بازارهای مختلف بلوکه نشده ، به دنبال شناسایی روند صعودی در بازارها هستند، روندی که این روزها نشانه ای از آن دیده نمی شود. از سوی دیگر کاهش ارزش معاملات را می توان با کاهش رمق فروشندگان تعبیر کرد .
در واقع از اواسط مرداد تا کنون بخش قابل توجهی از سهامدارانی که اغلب شامل تازه واردان به حساب می آیند از بازار خارج شده و شانس خود را در بازار دیگری آزمایش کردهاند. در راند آخر ریزشی بازار که از اواخر آذر ماه شروع شد نیز بخش دیگری از سهامداران از بازار خارج شدهاند .
اگر این روند ادامه داشته باشد می توان انتظار داشت بازار کم کم به سطح تعادلی برسد. به عبارت دیگر آن گروه از سهامدارانی که ریزش های اخیر را صبوری کردهاند همچنان با بازار باقی میمانند و در این شرایط حاضر نیستند سبدسهام خود را نقد کنند .
همانند روز ، طی این روز نیز بخشی از سهامداران با حضور در برابر تالار بورس، نسبت به وضعیت فعلی بورس اعتراض داشتند و از سوی دیگر باز هم خبرهایی از جلسات مختلف به گوش می رسید. نمونه های مشابه این موضوع در ماه های اخیر هم دیده شده است ولی روند نزولی بورس همچنان ادامه دارد .
در نتیجه نه با جلسات هم اندیشی روند بازار عوض می شود و نه با اعتراض به شرایط فعلی بورس. آن چیزی که می تواند روند بازار را عوض کند، اقدامات عملی است که نه در خبرگزاریها و شبکه های اجتماعی، بلکه باید روی تابلوی معاملات نمود پیدا کند.
سه شنبه؛ سبز اما پرحاشیه
سرانجام در معاملات روز سه شنبه شاخصکل به رنگ سبز درآمد و بازار نفس راحتی کشید. البته معاملات به گونهای نبود که بتوان روزهای سبز را در آینده نوید داد اما با توجه به افت ۳۰ تا ۴۰ هزار واحدی شاخصکل در هر روز، همین مثبت شدن ۳۸۵ واحدی را هم می توان به فال نیک گرفت. در روزی که شاخص هموزن افت حدود ۱.۵ درصدی را به ثبت رساند، نماگر بازار بعد از افت ۲۰ هزار واحدی در یک ساعت ابتدایی به لطف صف خرید نمادهای بزرگ و تاثیرگذار، در نهایت رشد ۰.۰۳ درصدی را به ثبت رساند و در همان میانه کانال ۱.۱ میلیون واحد باقی ماند .
تغییر حرکت شاخصکل، یک ساعت پس از شروع معاملات آغاز شد و دلیل آن نیز به توقف ۶۰ دقیقهای معاملات برخی نمادهای مطرح همانند «فولاد» به دلیل نوسان ۲۰ درصدی باز می گردد. بازگشایی این نمادها در شرایطی صورت گرفت که جو کلی بازارها بهتر شده بود و نمادهای گروه پالایشی هم به صف خرید رسیده بودند .
افزایش تقاضا در میانههای بازار به حدی بود که برخی نمادها همانند «فملی» از مرز صف فروش به صف خرید رسیدند. نکته قابل توجه در معاملات این روز، نوسان صندوق پالایشی یکم بود. با تشکیل صف خرید سنگین در چهار نماد مطرح گروه فرآورده های نفتی، صندوق «پالایش» نیز با رشد ۱۰ درصدی به صف خرید چند میلیونی رسید .
در سوی دیگر مثبت شدن جو گروه بانکی، «دارایکم» را هم به صف خرید رساند. در کنار این دو گروه تشکیل صف خرید در دو نماد مطرح گروه خودرو و همچنین نماد «شستا» کمی جو بازار را متعادل کرد و فروشندگانی که صبح در صف فروش نشسته بودند، سفارشات خود را حذف کردند .
با این حال همچنان حجم و ارزش صف های فروش بر صف های خرید برتری قابل توجهی داشت و بیش از ۸۰۰ میلیارد تومان نقدینگی از سوی سهامداران حقیقی از بازار خارج شد.
ارزش معاملات خرد در بازار این روز نسبت به دوشنبه رشد چشمگیری داشت و اگر در روزهای آتی همچنان ارزش معاملات بالا بوده و تقاضای قابل توجهی در برابر عرضهها وجود داشته باشد، می توانیم امیدوار باشیم که رمق فروشهای هیجانی گرفته شده و بازار کمکم آماده حرکت صعودی خواهد شود.
چهارشنبه؛ سبقت از فروشندگان
با چرخش از روند منفی در معاملات دیروز، بورس تهران امروز را صعودی آغاز کرد و شاخص کل با رشد بیش از ۳۳ هزار واحدی به ارتفاع خود افزوده است. این در حالی است که شاخص کل هموزن با رشدی محدودتر با افزایش حدودا یک درصدی همراه است. شاید کمتر کسی تصور میکرد که صفهای فروش ۱۰ هزار میلیارد تومانی ابتدای هفته، امروز جای خود را به خریداران بدهد. اما وقتی شرایط بنیادی برای سهام مطلوب باشد، طمع برای خرید در قیمتهای پایینتر یک خطای ذهنی محسوب میشود. در نتیجه بر خلاف تصور که بعضا تارگتهای زیر یک میلیون واحد برای سهام داده میشد، بورس خریداران در کمین قیمتهای پایینتر را امروز غافلگیر کرد.
گزارشهای ۹ ماهه مطلوب شرکتهای بنیادی در کنار مقاومت دلار در برابر ریزشهای بیشتر به این فضا کمک کرد. پیشتر نیز اشاره شد که وقتی قیمتها جذاب میشود، جریان پول وارد بازار میشود و آن زمان است که بهانهها برای چرخش روند نزولی یا صعودی آغاز میشود. بنابراین، دقیقا زمانی که اوج ناامیدی یا اوج خوشبینی را در بازارها مشاهده میکنیم باید منتظر غافلگیری بود. هرچند هنوز زود است که برای ادامه این روند قضاوت کنیم، اما اینکه فروشندگان هیجانی بزرگترین بازندگان این روزها بودند امری واضح است .
از نگاه آماری نیز امروز با اینکه صفهای فروش قدرتمندتر از خرید بود اما در همان ابتدای بازار شاهد چرخش این روند بودیم.
خودروییها، پتروشیمیها و فلزات بیشترین ارزش معاملات را داشتند. در میان نمادها اما یک نکته جالب توجه دیده میشد که بسیاری از سهمها به دلیل قرار گرفتن در صف خرید و کمبود عرضه، ارزش معاملات پایینی داشتند. بر این اساس، سهمهایی بیشترین ارزش معاملات را به ثبت رساندند که یا در حال تغییر مسیر بودند و یا در مسیر نزولی اخیر چندان هماهنگ با بازار قرار نداشتند. به طور خاص میتوان نمادهایی مثل شستا، چخزر، برکت و های وب را در محدوده صف خرید با ارزش بالای معاملات رصد کرد. همچنین نمادهایی مثل شتوکا، حتوکا، حریل، دانا، بترانس، وکبهمن، گکوثر و سمگا از جمله نمادهای منفی بودند که ارزش معاملات بالایی را تجربه کردند.