متاورس (Metaverse) به یکی از داغ‌ترین موضوعات تالار‌های گفت‌وگو و عناوین رسانه‌های خبری تبدیل شده است و هیجان وافری برای چشم‌انداز این دنیای دیجیتال نوپا وجود دارد. پروژه‌های متاورس با ترکیب فناوری، دارایی‌های رمزنگاری و واقعیت مجازی (VR) سعی در تحول شیوه‌ی تعامل اجتماعی و حرفه‌ای ما با یکدیگر دارد. خیلی‌ها متاورس را مرحله‌ی پیش ‌روی اینترنت دانسته که در آن استفاده از فناوری‌های رمزنگاری برای مالکیت واقعی فضای دیجیتال ضروری خواهد بود. با اعلام حضور مارک زاکربرگ در متاورس، فیسبوک نام خود را به متا (Meta) تغییر داد. این تحول نوعی هشدار قرمز به تمام سرمایه‌گذاران و کاربران حاضر در فضای بلاک‌چین مبنی بر وجود ظرفیت‌های بالقوه در متاورس بود.

درحال‌حاضر دو پدیده‌ی متاورس و توکن‌های غیرقابل‌تعویض (NFT) از محبوبیت بالایی برخوردارند و هیجان شدیدی آن‌ها را احاطه کرده است؛ پیش‌بینی می‌شود طی بازه‌ی زمانی ۳ تا ۵ ساله تغییرات زیادی در این بخش رخ دهد. اکثر تغییرات موردانتظار در حوزه‌های واقعیت افزوده (Augmented Reality) و واقعیت مجازی (Virtual Reality) صورت خواهد گرفت و به رونق متاورس کمک ویژه‌ای خواهد کرد. تغییر نام فیسبوک درپی تمرکز چندساله‌ی این شرکت بر فناوری واقعیت مجازی و تولید محصول بومی خود به‌نام Oculus Rift و Oculus Quest رخ داده است.

شاید تعجب کنید اما متاورس آنقدر هم پدیده‌ی جدیدی نیست. طی سال‌های گذشته ما این جهان مجازی را در شکل‌های متفاوتی تجربه کرده‌ایم؛ گیمرها این امر را بهتر درک می‌کنند. تجربه‌ی دنیاهای متفاوت به‌شکل رسمی متاورس نام دارد و نامی تجاری به‌خود گرفته است.

برای درک بهتر این موضوع، بازی محبوب GTA را درنظر بگیرید؛ این محصول پرطرفدار شرکت Rockstar دارای یک متاورس منحصربه‌فرد است. GTA دنیای خاص خود را دارد که بازیکنان در آن قادر به انجام کارهای بسیار زیادی هستند. بازی Minecraft هم نوعی متاورس به‌حساب می‌آید، تنها وجه تمایز آن‌ها با آنچه اکنون دارای برچسب متاورس است عدم استفاده‌ی آن‌ها از ایده‌ها و فناوری بلاک‌چین و دارایی‌های دیجیتال NFT است. اگر بازی‌هایی ازین قبیل شروع به استفاده از نوآوری‌های مذکور کنند، طیف وسیعی از متاورس‌های نوین پا به‌عرصه‌ی ظهور خواهند گذاشت.

فیسبوک با تغییر نام خود به Meta و وعده‌ی تزریق میلیاردها دلار سرمایه به این بخش، انتظارات جامعه‌ی کاربری را بسیار بالا برده است. علی‌رغم آنکه در مراحل نخستین پیدایش این پدیده هستیم، اما هم‌اکنون نیز عناوین متعددی در این بخش مشغول توسعه و فعالیت‌اند که در مقاله‌ی پیش‌رو به معرفی اجمالی ده مورد از هیجان‌انگیزترین پروژه‌های سال ۲۰۲۲ خواهیم پرداخت تا ببینیم آینده متاورس به چه سمتی خواهد رفت.

متاورس به زبان ساده

شاید پیش از آنکه به آینده متاورس و معرفی پروژه‌های هیجان‌انگیز آن بپردازیم، بهتر باشد اندکی با این پدیده بیشتر آشنا شویم. مفهوم متاورس به زبان ساده بر یک واقعیت مجازی مشترک دلالت دارد که یک فضای سه‌بعدی دیجیتالی را برای تعامل افراد ارائه می‌دهد. این فضای دیجیتالی می‌تواند گاهی بازسازی یک مکان موجود در دنیای واقعی مانند دفترکار با آواتارهایی انسان‌نما باشد. در سوی دیگر این محیط ممکن است به‌شدت عجیب باشد که مملو از قوانین فیزیکی غیرواقعی و آواتار‌هایی کاملا مغایر با انسان‌های معمول باشد.

متاورس (فرا جهان) فرضیه‌ای از نسل بعدی اینترنت است که از محیط‌های مجازی سه‌بعدی آنلاین غیرمتمرکز و پایدار تشکیل می‌شود. این دنیای مجازی ازطریق هدست‌های واقعیت مجازی، عینک‌های واقعیت افزوده، گوشی‌های هوشمند، رایانه‌های شخصی و کنسول‌های بازی، قابل دسترسی خواهد بود.

در ماه‌‌های اخیر، توسعه‌ی متاورس به‌شدت با فناوری بلاک‌چین گره خورده است و برای ایجاد مالکیت و دسترسی غیرمتمرکز به دارایی‌های دیجیتال موجود در جهان مجازی، خود به رمز ارزها و ویژگی تغییرناپذیری آن‌ها وابسته است.

متاورس هم‌اکنون در فازهای نخستین خود به‌سر می‌برد و کاربرد آن اغلب در زمینه‌های بازسازی واقعیت و اهداف اجتماعی است، اما هدف نهایی آن را می‌توان در امور مالی و تجاری خلاصه نمود. پروژه‌های متاورس علی‌رغم آنکه نوپا و آزمایشی هستند از جذابیت بالایی برخوردارند که آشنایی با آن‌ها خالی از لطف نیست.

۱- دسنترالند ( Decentraland )

یکی از پروژه‌هایی که در حال حاضر در دنیای متاورس مطرح است و به‌نظر می‌رسد در آینده متاورس نیز نقش داشته باشد، دسنترالند است. دسنترالند با دراختیار داشتن بیش‌از ۹۰هزار قطعه زمین مجازی ، پیشتاز بی‌همتای رونق تجارت املاک متاورس است. دسنترالند برای عملکرد خود از بلاک‌چین اتریوم استفاده کرده و به کاربران اجازه می‌دهد تا با بهره‌مندی از فناوری NFT به بررسی، ایجاد و مبادلات دلخواه خویش بپردازند. استفاده از قراردادهای هوشمند در متاورس دسنترالند امکان انجام فعالیت‌های متنوعی ازقبیل بازی‌های ویدئویی، تاسیس باشگاه‌های ورزشی، میزبانی از رویدادهای دلخواه، نمایش و فروش کارهای هنری به‌شکل NFT و مشاهده‌ی خلاقیت سایر کاربران را میسر ساخته است.

دیسنترالند در فوریه‌ی سال ۲۰۲۰ دردسترس همگان قرار گرفت و وظیفه‌ی نظارت بر سازوکار آن برعهده‌ی بنیاد Decentraland، یک سازمان غیرانتفاعی با هدف توسعه و رونق صنعت متاورس، است.

شاید بتوان یکی از دلایل محبوبیت کم‌نظیر دسنترالند در بین سایر حاضرین جهان متاورس را میزبانی از دفتر مجازی حراجی معتبر ساتبیز (Sotheby’s) و خرید یک قطعه زمین به ارزش یک میلیون دلار توسط شرکت بزرگ مشاوره‌ی املاک Republic Realm دانست. برای دسترسی به دیسنترالند می‌توانید به سایت رسمی Decentraland مراجعه کنید.

۲-سندباکس ( Sandbox )

متاورس سندباکس یک دنیای مجازی کاربر-محور، غیرمتمرکز و مبتنی بر بلاک‌چین است که موفق به ‌جلب‌توجه شرکت‌های تجاری بزرگی همچون آدیداس شده است. جذابیت سندباکس به‌حدی زیاد است که به‌راحتی موفق به میزبانی شمار بسیاری از گیمرهای خلاق می‌شود و یکی از مهم‌ترین پروژه‌هایی است که در آینده متاورس همچنان حضور خواهد داشت. باآنکه این پروژه درواقع یک بازی است اما هرشخصی می‌تواند به‌نوبه‌ی خود نقشی در این دنیای مجازی ایفا کند.

Sandbox که براساس یک بازی موفق موبایلی طراحی شده، دنیای متاورسی سه‌بعدی و همه‌جانبه‌ای است که شباهت زیادی به نسخه‌ی بهینه‌شده‌ی Minecraft دارد. کاربران در سندباکس قادرند تا آزادانه به گشت‌وگذار پرداخته، زمین دلخواه خود را خریداری کرده، آن را توسعه دهند، به تجارت مشغول شوند و یا به‌کمک ابزارهای موجود، دارایی‌های تعاملی خلاقانه‌ای را ایجاد کنند.

سندباکس درابتدا به‌صورت یک بازی دوبعدی به سبک پیکسل آرت در گوشی‌های هوشمند عرضه و آغاز به‌کار کرد. کاربران می‌توانستند آن را از فروشگاه اندرویدی Google play دانلود و نصب نمایند. با ظهور NFTها و استقبال کاربران، توسعه‌دهندگان این بازی تصمیم گرفتند به سندباکس قابلیت مالکیت دارایی‌ها، NFT و اهدای پاداش به بازیکنان را بیفزایند.

این نقطه‌ی شروع و راه‌اندازی متاورس سندباکس بود. این دنیای مجازی به بازیکنان امکان خرید زمین و NFTها را می‌داد. نکته‌ی قابل‌توجه‌تر آن بود که گیمرها به‌وسیله‌ی ابزار Gamemaker می‌توانستند در سندباکس بازی ویدئویی دلخواه خود را طراحی و اجرا کنند.

به اعتقاد Sebastien Borget، هم‌بنیان‌گذار این پروژه، سندباکس نمونه‌ی یک متاورس کاملا غیرمتمرکز است. وی نگران است که متاورس و نسل سوم اینترنت (web۳) در آینده به مالکیت کمپانی‌های بزرگ فناوری دربیایند. او با اشاره به تجاری‌شدن و تلاش شرکت‌های نهادی برای کنترل فضای غیرمتمرکز اظهار داشت که سندباکس همواره حقوق کاربرانش را بر سود سهام‌داران مقدم می‌شمارد.

پروژه‌ی سندباکس اخیرا موفق به جذب ۹۳میلیون دلار سرمایه شده و توکن بومی آن یعنی SAND، در رتبه‌بندی ۱۰۰ دارایی برتر سایت Coinmarketcap قرار گرفته است.

در مقاله‌ای که کوین ایران به‌طوراختصاصی درباره‌ی سندباکس منتشر کرده است، به جزئیات این پروژه کاملا اشاره شده که درصورت علاقه آن را مطالعه کنید.

۳-اکسی اینفینیتی ( Axie Infinity )

غالبا متاورس را یک فضای سه‌بعدی اشتراکی می‌پنداریم، درحالی‌که اکسی اینفینیتی از نسخه‌ی دوبعدی آن استفاده می‌کند. این پروژه توسط Sky Mavis توسعه یافته و بازیکنان در آن با هیولاهای کوچک و بامزه به مبارزه با یکدیگر پرداخته و از این راه رمز ارز کسب می‌کنند. توکن‌های دریافتی را می‌توان برای مبادله و پرورش هیولاهای دیگر استفاده کرد، یا توانایی هیولاهای خود را به‌روزرسانی کرده و نهایتا از آن برای خرید زمین بهره برد.

Axie Infinity که از بسیاری جهات به بازی کلاسیک پوکمون (Pokemon) شباهت دارد، دارای هیولاهایی به اسم Axie است که در مبارزات به نوبت و تناوبی وارد بازی می‌شوند.

بازیکنان با هر نوبت بازی توکنی به اسم SLP یا معجون خوش‌طعم عشق (Smooth Love potions) به‌عنوان پاداش دریافت می‌کنند که قابل مبادله یا فروش در صرافی‌های رمزنگاری به‌ازای ارزهای فیات خواهند بود.

اکسی اینفینیتی از الگوی بازی‌سازی play-to-earn تبعیت کرده که در آن هرچه بازیکنان بیشتر به بازی بپردازند، پاداش‌های بیشتری در قالب توکن‌های بومی یا ارزهای دنیای واقعی دریافت خواهند کرد . ناگفته نماند که این پاداش‌ها برای آنکه قابل خرج‌کردن شوند لازم است نخست به اتریوم یا ارز فیات تبدیل شوند.

Axie درحال‌حاضر یکی از پرطرفدارترین بازی‌های بلاک‌چینی موجود است؛ سودآوری آن به‌حدی بالاست که گیمرهای کشور فیلیپین توانسته‌اند از راه آن یک درآمد ماهانه‌ی مناسب برای خود مهیا سازند.

از لحاظ فنی، اکسی اینفینیتی یک متاورس بی‌نیاز به مجوز است و کاربران آن آزادانه و ازطریق فناوری بلاک‌چین با یکدیگر تعامل مستقیم دارند. استقبال فراوانی که از این بازی در سال ۲۰۲۱ شد، نویدبخش آن است که در ادامه نیز شاهد سلطه‌ی آن بر فضای آینده متاورس باشیم.

Axie Infinity فرصت‌های متعددی برای پیشرفت داشته و توکن AXS نیز درحال‌حاضر رتبه‌ی مطلوبی در سایت Coinmarketcap دارد. قیمت هرواحد AXS در زمان نگارش این خبر ۹۶.۰۲ دلار است که احتمال می‌رود با رشد متاورس بر ارزش آن افزوده شود.

۴- Sin City

در متاورس Sin City کاربران آزادانه به ساخت کلان‌شهر‌ها مشغول شده و همزمان قادرند تا درآمدی از راه کریپتو داشته باشند. Sin City که گاهی از آن به‌عنوان GTA دنیای متاورس یاد می‌شود، به بازیکنان امکان گشت‌وگذار در خیابان‌ها، تشکیل اتحادیه‌ها، مالکیت دارایی‌ها و همچنین خرید املاک و مستغلات را می‌دهد.

گروه و جناح‌های مختلف Sin City را می‌توان محور اصلی این متاورس دانست. بازیکنان با پیوستن به گروه دلخواه خود، برای بهره‌مندی از منابع و استخرهای استخراج با یکدیگر متحد شده و سریع‌تر قادر به ایجاد قلمروی مجازی خویش خواهند بود. به‌لطف فناوری رمزنگاری، این جناح‌ها قادر به تدوین قوانین مالیاتی خود بوده و می‌توانند ریاست خود را مشخص نمایند.

متاورس Sin City دارای دو قلمروی امن و ناامن است. قسمت ناامن را جناح‌های خلافکار و باندهای خیابانی کنترل می‌کنند، درحالی‌که مناطق امن برای گشت‌وگذار گزینه‌ی آسان‌تری است اما پاداش کمتری نیز به بازیکنان تعلق خواهد گرفت.

براساس وایت‌پیپر Sin City، نسخه‌ی آزمایشی این پروژه‌ی متاورس در سه‌ماهه‌ی نخست سال ۲۰۲۲ عرضه خواهد شد و بنابراین جزئی از آینده متاورس خواهد بود.

۵- My Meta MMO

My Meta MMO را می‌توان به ‌اختصار یک بازی بزرگ نقش‌آفرینی چندنفره‌ی آنلاین سه‌بعدی دانست که در آن بازیکنان قادر به ایجاد جوامع متشکل از شخصیت‌های دارای هوش مصنوعی META بوده و به‌وسیله آن‌ها می‌توانند به مبارزه، پرورش و استخراج دارایی‌های دیجیتال بپردازند.

این متاورس که هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد، توسط استودیوی My Meta توسعه یافته که بازوی بازی‌سازی بلاک‌چین محبوب Enjin است. این شرکت به‌شکل تخصصی در زمینه‌ی ایجاد متاورس‌های کاربر-محور فعالیت داشته و با ادغام سازوکار play-to-earn موجب پایداری و مدیریت متاورس‌ها شده است.

این بازی که به‌نظر می‌آید در آینده متاورس حضور داشته باشد، از مجموعه‌ای از شخصیت‌های META در قالب انواع شخصیت‌های انسانی، فضایی و فانتزی تشکیل شده که در آن افراد می‌توانند با‌هم به فعالیت‌هایی ازقبیل آشپزی، ساخت‌وساز و زراعت مشغول شوند.

متاورس My Meta MMO درحال‌حاضر از چهار قلمرو تشکیل شده که عبارت‌اند از: پارک شهربازی، سرزمینی به سبک و سیاق ژاپنی، یک سرزمین قرون وسطایی به‌نام Eldenvale و یک «دنیای جدید» نامشخص.

۶- Illuvium

Illuvium بازی نقش‌آفرینی جهان باز یا open-world است که بر بستر بلاک‌چین اتریوم توسعه یافته است. در متاورس Illuvium بازیکنان با سفر و گشت‌وگذار در سرزمینی وسیع، تکمیل ماموریت‌ها و به‌دام انداختن هیولاهایی غول‌پیکر به‌نام Illuvials پاداش‌های اتریومی دریافت خواهند کرد. افسانه‌ها و داستان ژرف این پروژه‌ی متاورسی، بازیکنان را به کشف شرایط نامساعد دنیای مجازی‌اش درحین بازی سوق خواهد داد.

براساس وایت‌پیپر منتشر شده، Illuvium سه‌ماهه‌ی نخست سال ۲۰۲۲ را برای عرضه‌ی عمومی خود درنظر گرفته و بازی با آن در ابتدا رایگان است. به همین خاطر احتمال می‌رود کم‌کم عضوی از آینده متاورس شود. در چشم‌انداز Illuvium ۱۰۰ هزار قطعه زمین برای سکونت، مالکیت و یا فروش آن‌ها به‌شکل NFT توسط بازیکنان درنظر گرفته شده است.

۷- ناکاورس ( Nakaverse )

Nakaverse محصول شرکت بازی‌سازی Nakamoto Games است که هدفش ایجاد یک دنیای بازی مجازی و نظامی مالی برای ادغام یکپارچه‌ی سایر محصولات این شرکت است.

جزئیاتی که از این بازی منتشر شده بسیار اندک است؛ بااین‌حال ناکاورس دربرگیرنده‌ی چندین تجربه‌ی بازی است که هر یک از نظام مالی بومی اختصاصی‌ای بهره می‌برند. این تجربه‌ی چندگانه شامل فروشگاه‌های مجازی، موزه‌ها، مراکز بزرگ خرید و رستوران‌ها است. باوجود آنکه ناکاورس نخستین پروژه‌ی فروش قطعه زمین‌های مجازی نیست، اما می‌توان آن را اولین متاورسی دانست که از ایده‌ی زمین‌های مجازی دارای مواد خام پشتیبانی کرده است. این مواد خام قابلیت آن را دارند که برای ایجاد کالاهای بومی بازی استفاده شوند؛ درنتیجه هرقطعه زمین دارای ارزش و ویژگی بومی خاص و منحصربه‌فردی است.

جذابیت این پروژه به‌حدی زیاد است که حتی اطلاعات اندکی که از آن منتشر شده نیز نتوانسته مانع از خرید قطعه زمین‌ها و دارایی‌های آن توسط علاقه‌مندان به بازار ناکاورس شود.

۸- Star Atlas

کاربران در متاورس Star Atlas که براساس یک تم فضایی طراحی شده است، قادر به پرواز در سفینه‌های بسیار مدرن متعلق به قرن ۲۷ میلادی خواهند بود. این متاورس بااستفاده از فناوری بلاک‌چین ارائه‌‌دهنده‌ی یک تجربه‌ی مجازی برای کشف فضا، عضویت در جناح‌ها، مبارزه با سایر بازیکنان و توسعه یا ایجاد کسب‌وکار دلخواه‌شان در بازی خواهد بود.

این بازی که هنوز به‌طور همگانی عرضه نشده، بااستفاده از موتور بازی‌سازی بسیار قدرتمند و محبوب Unreal Engine ۵ توسعه یافته است؛ بنابراین خود را برای روبرو شدن با جلوه‌های بصری خیره‌کننده و اجرای روان و بدون لگ آماده کنید. استفاده از این موتور بازی‌سازی تضمین‌کننده‌ی پشتیبانی از قابلیت واقعیت مجازی خواهد بود.

وایت‌پیپر Star Atlas حاکی از غیرمتمرکزبودن کامل این متاورس و استقرار آن بر بلاک‌چین سولانا است. نکته جالبی که این متاورس را از سایر رقبا متمایز می‌کند، استفاده از پلتفرم Serum به‌عنوان یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) و ادغام مستقیم با محصولات و اپلیکیشن‌های دیفای است.

۹- MetaHero

متاورس MetaHero که از یک کتاب و فیلمی به‌همین نام الهام گرفته شده، درتلاش است تا به کاربران امکان بازسازی یک نسخه از فیلم «Ready Player-One» را بدهد؛ درنتیجه شاید بتوان گفت در آینده متاورس، MetaHero پلی بین دنیای واقعی و متاورس خواهد بود.

MetaHero برای ایجاد آواتارها و آیتم‌های سه‌بعدی بسیار واقعی، به یک الگوریتم بسیار پیشرفته‌ی اسکن و مدل‌سازی مجهز شده است. از این آواتارها و آیتم‌ها در طیف گسترده‌ای از پلتفرم‌های متنوع ازقبیل بازی‌های ویدئویی، رسانه‌های اجتماعی، پوشاک آنلاین و محصولات صنعت مد و واقعیت مجازی استفاده می‌شود. شاید بارزترین ویژگی این دارایی‌ها که موجب کمیابی آن‌ها می‌شود را بتوان در قابلیت توکنیزه شدن و تبدیل شدن به NFT دانست.

فرآیند اسکن آیتم‌ها به‌کمک شرکت پیشگام Wolf Digital World صورت گرفته است. این شرکت سابقه‌ی همکاری با استودیوی بازی‌سازی CD Projekt Red را برای پروژه‌ی CyberPunk ۲۰۷۷ درکارنامه‌ی خود دارد.

برخلاف سایر پروژه‌های حال‌حاضر، MetaHero تمرکز اصلی‌اش را به‌جای توسعه‌ی یک متاورس بومی، بر ایجاد آواتارهای سه‌بعدی و NFTهایی مبتنی بر آیتم‌های دنیای واقعی معطوف کرده است. این امر به‌کمک سخت‌افزارهای اسکن سه‌بعدی ویژه‌ای که در سراسر دنیا نصب شده است میسر شده، به‌طوری‌که هرشخصی قادر به اسکن هرچیزی ازجمله خودش خواهد بود!

کاربران قادرند تا آیتم‌ها و دارایی‌های موردعلاقه‌شان را از راه بازار WDW خریداری کرده و در بسیاری از اپلیکیشن‌های متاورسی استفاده کنند.

۱۰- Bloktopia

متاورس غیرمتمرکز Bloktopia بر بستر پالیگان (Polygon) توسعه یافته و هدفش ارائه‌ی یک تجربه‌ی منحصربه‌فرد از واقعیت مجازی برای کاربران جامعه‌ی رمزنگاری در محیط‌های جذاب و گیراست. بهره‌مندی از قابلیت‌های واقعیت مجازی به بازیکنان Bloktopia توانایی تجربه‌ی رویداد‌های اجتماعی، انجام بازی‌های ویدئویی و رقابت به روش‌های گوناگون را خواهد داد.

به‌پاس عرضه‌ی نهایی ۲۱میلیون عدد بیت‌کوین، سازه‌ی اصلی Bloktopia را یک آسمان‌خراش ۲۱ طبقه تشکیل داده است. به دارندگان توکن‌های آن Bloktopian گفته می‌شود. Bloktopia نوعی مرکز تخصصی برای تسهیل تجربیات متاورس و محتوای متنوع آن بوده که هر طبقه‌ی آن ارائه‌دهنده‌ی قابلیت‌های خاصی است.

هسته‌ی اصلی فعالیت‌های Bloktopia توانایی آن در درآمدزایی از جریان‌های مالی متعدد آن است. این جریان‌ها شامل استفاده‌ی حداکثری از NFTها، مالکیت زمین، استیکینگ و درنهایت تبلیغات است. طبق برنامه‌ی پیشبردی Bloktopia، کاربران در آینده‌ی نزدیک به‌کمک ابزار سازنده‌ی بومی این متاورس قادرند تا آثار هنری خود را خلق نموده، چالش‌های قابل برنامه‌ریزی ایجاد کرده و یا مناظر تعاملی تولید کنند. علی‌رغم آنکه وایت‌پیپر این پروژه تنها بازه‌ی زمانی کوتاه‌مدتی را ترسیم کرده، اما روند تکاملی این پروژه به‌خوبی درجریان است و به‌نظر می‌رسد یکی از پروژه‌های آینده متاورس خواهد بود.

این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاورهٔ تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.

منبع