مقیاس‌پذیری، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات دنیای بلاکچین است که بسیاری از توسعه‌دهندگان به دنبال راه‌حلی برای آن هستند. در حال حاضر، راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری زیادی مانند اپتیمیسم (Optimism)، ZKsync و استارک نت (Starknet) وجود دارند. با این حال، در دسترس بودن داده‌ها در این راه‌حل‌ها همچنان به اتریوم متکی است. خبر بد اینکه، اتریوم گران است و در نتیجه، هزینه گس در لایه‌های دو هم می‌تواند بالا باشد. از طرفی، بیشتر بلاکچین‌های امروزی یکپارچه هستند و افزایش مقیاس‌پذیری یک معماری یکپارچه، کار دشواری است. بنابراین، می‌توان گفت که علی‌رغم همه پیشرفت‌هایی که در چند سال گذشته انجام شده، استقرار یک بلاکچین جدید می‌تواند یک دردسر واقعی باشد. اینجا است که شبکه سلستیا (Celestia) وارد می‌شود.
شبکه سلستیا چیست؟
امروزه، بیشتر بلاکچین‌هایی که می‌شناسیم، بلاکچین‌های یکپارچه هستند. به این معنا که دو کارکرد اصلی یک بلاکچین، یعنی اجماع و اجرا، به طور همزمان اتفاق می‌افتند و به مجموعه اعتبار‌سنج‌‌های یکسانی وابسته هستند. به همین دلیل، افزایش مقیاس‌پذیری این بلاکچین‌ها کار چالش‌برانگیزی است؛ زیرا هر تراکنش نیاز به اجرا توسط یک گره کامل دارد و همین موضوع، روند را کند می‌کند.
معماری یک بلاکچین یکپارچه. شبکه سلستیا که پیش‌تر LazyLedger نام داشت، اولین شبکه بلاکچین ماژولار است که با جدا کردن لایه اجماع و اجرا، هر کسی را قادر می‌سازد که یک بلاکچین غیرمتمرکز را به سرعت و بدون هزینه راه‌اندازی یک شبکه اجماع جدید، مستقر کند. تمام هدف شبکه Celestia این است که لایه‌های اجماع و در دسترس بودن داده‌ها را برای برنامه‌های غیرمتمرکز فراهم کند و به این ترتیب، به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد که فقط نگران لایه اجرایی یا رول‌آپ لایه دو خود باشند. مزیت ماژولار بودن این است که هر برنامه، فضای اجرایی خاص خود را دارد و در عین حال، امنیت اجماع شبکه سلستیا را به ارث می‌برد.
معماری یک بلاکچین ماژولار. به عبارتی، شبکه Celestia به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که برنامه‌های غیرمتمرکز را روی زنجیره‌های مخصوص اپلیکیشن راه‌اندازی کنند که یک لایه اجماع مشترک دارند.
به دلیل ماژولار بودن شبکه سلستیا، هر برنامه ساخته‌شده بر بستر آن می‌تواند با حداقل تنظیمات به حاکمیت و قابلیت سفارشی‌سازی دست یابد. این بدان معنی است که توسعه‌دهندگان و جامعه این قدرت را دارند که محیط اجرایی و زبان برنامه‌نویسی مناسب خود را انتخاب کنند و تصمیم بگیرند که به‌روزرسانی برنامه را بدون هارد فورک زنجیره اصلی انجام دهند. این سطح از انعطاف‌پذیری به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که بر منطق اصلی برنامه‌های خود تمرکز کنند، در حالی که شبکه Celestia از اجماع مراقبت کرده و تضمین می‌کند که داده‌های هر برنامه برای هر کسی که آن را درخواست می‌کند، قابل دسترسی باشد.
شبکه Celestia چگونه کار می‌کند؟
شبکه سلستیا از یک معماری ماژولار استفاده کرده و پشته فناوری بلاکچین را به اجزای تخصصی آن جدا می‌کند. به این صورت که، توابع اصلی، یعنی اجماع و اجرا، به لایه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.
همان‌طور که گفته شد، یک معماری یکپارچه می‌تواند محدودکننده باشد. در این نوع ساختار، توابع اجماع و اجرا در یک لایه دسته‌بندی شده و سپس، یک قرارداد هوشمند روی این لایه ساخته می‌شود. بنابراین، کاربران و توسعه‌دهندگان به یک محیط اجرایی محدود می‌شوند و این امر، پتانسیل بهینه‌سازی و سفارشی‌سازی برای کاربردهای خاص را محدود می‌کند.
در مقابل، یک معماری ماژولار، اجماع و اجرا را به لایه‌های جداگانه تقسیم می‌کند. لایه اجرا روی بلاکچین خودش وجود دارد و امکان بهینه‌سازی و سفارشی‌سازی برای کاربردهای خاص را فراهم می‌کند. بنابراین، هر توسعه‌دهنده‌ای که برنامه غیرمتمرکز خود را بر اساس این معماری بسازد، از انعطاف‌پذیری، امنیت و مقیاس‌پذیری بهتری برخوردار خواهد بود.
در یک بلاکچین ماژولار، نمونه‌گیری از در دسترس بودن داده‌ها قابل دستیابی است و یک گره می‌تواند یک بلاک را با یک نمونه کوچک تایید کند؛ مانند تایید یک بلاک ۱۰۰ مگابایتی تنها با ۱۰ کیلوبایت داده. به همین دلیل، یک ماشین با حداقل قدرت پردازش، مانند یک گوشی هوشمند، نیز می‌تواند به عنوان یک گره عمل کند. این فناوری به هر کاربر اجازه می‌دهد که عضو درجه یک شبکه باشد. همچنین، به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که کمتر به گره‌های شخص ثالث تکیه کنند. این موضوع به نوبه خود، به کاهش تراکم شبکه و بهبود مقیاس‌پذیری آن کمک می‌کند.
وقتی توسعه‌دهندگان برنامه‌های غیرمتمرکز را مستقیما روی شبکه Celestia می‌سازند، می‌توانند محیط اجرا را برای استفاده انتخاب کنند و هر تعداد محیط اجرایی را که می‌خواهند، به صورت موازی اجرا نمایند. این در حالی است که در یک محیط یکپارچه، توسعه‌دهندگان به هر محیط اجرایی که زنجیره پایه پشتیبانی می‌کند، ملزم هستند.
شایان ذکر است که شبکه سلستیا محاسبات را انجام نمی‌دهد و فقط یک لایه داده است. شبکه Celestia از لحاظ هزینه هم دارای مزیت است؛ زیرا قیمت‌گذاری آن بر اساس بایت است، نه بر اساس ذخیره‌سازی و محاسبات. در کل، شبکه سلستیا در دسترس بودن و ترتیب داده‌های تراکنش را مدیریت می‌کند، که باعث می‌شود توان عملیاتی آن بهتر از اتریوم باشد.
تیم توسعه‌دهنده شبکه سلستیا
مصطفی البسام (Mustafa Al-Bassam)، مدیرعامل سلستیا لبز (Celestia Labs) است که مدرک دکترای خود را در زمینه مقیاس‌پذیری بلاکچین از دانشگاه UCL گرفته است. او همچنین هم‌بنیانگذار چین‌اسپیس (Chainspace) است؛ یک پلتفرم قرارداد هوشمند شاردشده که فیس‌بوک بعدا آن را خریداری کرد. البسام همچنین چندین مقاله در مورد امنیت سیستم‌های بلاکچینی شاردشده نوشته است.
جان آدلر (John Adler)، مدیر محصول سلستیا لبز، یک محقق در زمینه مقیاس‌پذیری لایه‌های دو است. او قبلا در کانسنسیس (ConsenSys) و روی فاز دوم اتریوم ۲.۰ کار می‌کرد. آدلر با الهام گرفتن از آثار البسام در مورد در دسترس بودن داده‌ها، اولین مشخصات را برای یک رول‌آپ آپتیمیستیک (optimistic rollup) ایجاد کرد.
اسماعیل خوفی (Ismail Khoffi)، مدیر ارشد فناوری سلستیا لبز، یک مهندس و محقق باسابقه است که علاوه بر ساخت نمونه‌های اولیه در تحقیقات دانشگاهی، در تولید پروژه‌های غیربلاکچینی و بلاکچینی مختلف مانند Google UK و تندرمینت (Tendermint) نیز مشارکت داشته است.
نیک وایت (Nick White)، مدیر ارشد عملیات سلستیا لبز، دارای مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد از استنفورد است. او قبل از پیوستن به شبکه Celestia، یکی از بنیانگذاران پروتکل بلاکچینی هارمونی (Harmony) بود. وایت از ژوئن ۲۰۱۸ تا دسامبر ۲۰۲۰ در آن پروژه کار کرد. او همچنین یک متخصص ارشد هوش مصنوعی در Zeroth.ai، یک برنامه شتاب‌دهنده برای استارتاپ‌های هوش مصنوعی در آسیا، بود.
نحوه شرکت در ایردراپ سلستیا
تیم توسعه‌دهنده شبکه سلستیا قصد دارد در مجموع ۶۰ میلیون توکن بومی خود، TIA، را میان کاربران و توسعه‌دهندگان مختلف اکوسیستم توزیع کند. کاربران ۱۰ رول‌آپ برتر اتریوم و مشارکت‌کنندگان عمومی مختلف گیت‌هاب (GitHub)، واجد شرایط درخواست توکن‌های رایگان TIA هستند.
برای شرکت در ایردراپ سلستیا، باید مراحل زیر را دنبال کنید:
۱. به صفحه ایردراپ Celestia مراجعه کنید (لازم به ذکر است که کاربران در ایالات متحده یا سایر کشورهای منع‌شده نمی‌توانند در ایردراپ سلستیا شرکت کنند. بنابراین، قدم اول، تغییر IP است).
۲. روی گزینه Check TIA eligibility کلیک کنید و اگر مشارکت‌کننده بودید، کیف پول یا حساب گیت‌هاب خود را متصل کنید.
۳. کاربران واجد شرایط عبارتند از:
۵۰ درصد از کاربران فعال ۱۰ رول‌آپ برتر اتریوم (از لحاظ TVL) با موجودی حداقل ۵۰ دلار بر اساس اسنپ‌شات گرفته‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۲۳. رول‌آپ‌های واجد شرایط عبارتند از: OP Mainnet، Arbitrum One، Arbitrum Nova، Starknet، zkSync Lite، dYdX (StarkEx)، Immutable (StarkEx)، SoRare (StarkEx)، Loopring و Metis Andromeda. استیک‌کنندگان و نمایندگان Cosmos Hub و Osmosis با موجودی ۷۵ دلار بر اساس اسنپ‌شات گرفته‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۲۳. مشارکت‌کنندگان عمومی. ۴. اگر واجد شرایط هستید، روی گزینه Claim TIA کلیک کنید.
۵. برای دریافت توکن‌ها باید یک آدرس TIA ایجاد کنید.
۶. کیف پول Keplr را نصب و آدرس شبکه آزمایشی Celestia Mocha خود را از صفحه شبکه آزمایشی دریافت کنید.
۷. اکنون آدرس خود را ارسال و توکن‌های TIA را درخواست کنید.
۸. توکن‌های درخواست‌‌شده، هنگام راه‌اندازی شبکه اصلی سلستیا به طور خودکار در کیف پول شما در دسترس خواهند بود.
۹. کاربران واجد شرایط می‌توانند این توکن‌ها را تا ۱۷ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۰۰ به وقت جهانی (UTC) درخواست کنند.
خلاصه مطلب
در این مقاله، به معرفی شبکه سلستیا و نحوه شرکت در ایردراپ سلستیا پرداختیم. همان‌طور که گفته شد، در سال‌های اخیر، مقیاس‌پذیری یکی از بزرگ‌ترین موانع برای پذیرش کامل فناوری بلاکچین بوده است. اگرچه چند راه‌حل مقیاس‌پذیر لایه یک وجود دارد، اما اکثر آنها بر تولید بلاک تمرکز می‌کنند و نه تایید بلاک. شبکه Celestia، اولین شبکه بلاکچینی ماژولار، با ویژگی‌های مقیاس‌پذیری، امنیتی و غیرمتمرکز خود، برای حل این مشکل طراحی و توسعه داده شده است. لازم به ذکر است که شبکه سلستیا تنها راه‌حل ارائه‌شده برای این مشکل نیست، اما به دلیل سهولت ادغام، تحویل سریع و تجربه کاربری خود، منحصربه‌فرد است. از این رو، انتظار می‌رود که شبکه Celestia تاثیر مثبت زیادی بر پذیرش انبوه فناوری بلاکچین داشته باشد.