Terra Labs یک شرکت توسعه‌دهندهٔ بلاک‌چین است که دفتر مرکزی آن در کره جنوبی قرار دارد. پروژهٔ اصلی آن یعنی شبکه‌ی ترا میزبان دو رمز ارز ترا (UST) و لونا (Luna) است که اخیرا تیترهای خبری را تصاحب کرده‌اند.

شبکه‌ی ترا توسعه‌دهندگان را برای خلق بلاک‌چین‌های سفارشی و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) که در پروژه‌های متعدد امورمالی غیرمتمرکز (DeFi) ، توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) ، نسل سوم اینترنت (Web ۳.۰) و الگوریتم‌های اثبات سهام (PoS) توانمند می‌سازد. این شبکه به بلاک‌چین‌های بزرگ دیگر از جمله اتریوم، زنجیره هوشمند بایننس و هارمونی (Harmony) متصل بوده حضوری پررنگ در جهان دیفای دارد.

توکن‌های بومی شبکهٔ ترا دارای عملکردهای گوناگونی هستند. ارز ترا (UST) نوعی استیبل‌کوین با ارزش ثابت ۱ دلاری است که برای مقاصد استیکینگ (staking) یا حفظ سود معاملاتی در شرایط تلاطم بازار استفاده می‌شود. ازسوی دیگر ارز لونا (LUNA) نوعی دارایی معاملاتی است که ارزش آن براساس نوسانات بازار متغیر خواهد بود.

استیبل‌کوین ترا (UST) به‌وسیلهٔ فرآیند «algorithmic pegging» یا «پشتوانه‌ی الگوریتمی» به رمز ارز لونا (LUNA) وابسته است. در حالت کلی استیبل‌کوین‌ها با یک نسبت یک-به-یک یا ۱:۱ با سایر دارایی‌های فیزیکی مانند طلا یا ارزهای فیات مانند دلار پشتیبانی می‌شوند تا همواره قیمتی ثابت در نوسانات بازار دراختیار سرمایه‌گذاران ارائه دهند.

پشتوانهٔ الگوریتمی از یک قرارداد هوشمند برای تنظیم خودکار قیمت دارایی‌های متصل به‌یکدیگر استفاده می‌کند. قراردادهای هوشمند در شبکه‌ی ترا اقدام به‌سوزاندن توکن لونا کرده تا توکن‌های جدید ترا را مینت (mint) یا ضرب کرده و با حفظ قیمت ترا از تورم لونا پیشگیری نماید. طبق این نظریه، همواره یک ترا به‌وسیله‌ی سوزاندن یک لونا به‌دست می‌آید.

دلیل سقوط ارز لونا چه بود؟ چه اتفاقی برای ترا افتاد؟

با شروع ماه می (۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱) ترا به‌تدریج پشتوانه یا پگ یک دلاری خود را ازدست داد و شرایط برای شبکهٔ ترا نابسامان شد.

این شیب شدید نزولی باعث شد تا مقادیر بسیار زیادی لونا برای حفظ و پایداری قیمت ترا ضرب شده و حجم در گردش این رمز ارز در بازار بسیار زیاد شود. این شرایط به افت قیمت و ریزش یک شبهٔ لونا منتهی شد. اوضاع به‌حدی وخیم بود که لونا در یک چشم به‌هم زدن از بین ده رمز ارز برتر بازار به رتبه‌ای پایین‌تر از ۱۵۰ ام سقوط کرده و تعداد سکه‌های در گردش آن طی دو روز با یک جهش سه برابری از ۳۵۰ میلیون به ۱.۴ میلیارد واحد افزایش یافت .

این رویداد به‌کاهش شدید سپرده‌گذاری‌ها در پلتفرم دیفای انکر (Anchor) نیز منتهی شد. انکر کلیدی‌ترین پلتفرم استیکینگ برای ترا (UST) است که ۲۰ درصد سود سالانه (APY) به توکن‌های موجود اهدا می‌کند، این پلتفرم به‌حدی مهم است که ۱۴ میلیون از ۱۸ میلیون سکهٔ درگردش ترا را میزبانی می‌کرد.

گروهی از متخصصان و کاربران همواره پیش‌بینی می‌کردند که پرداخت سود سالانه‌ی ۲۰ درصدی سرانجام مشکلاتی را درپی خواهد داشت، زیرا این مبلغ مانند چاپ اسکناس‌های بی‌پشتوانه است. پروتکل انکر هم‌اکنون تصمیم گرفته است تا این نرخ را به ۴ درصد کاهش دهد اما این رویکرد دیگر مانع از فروپاشی لونا نخواهد شد، کمی دیر است.

کاربران پس از آنکه حس کردند قیمت‌ها در یک شیب نزولی قرار دارد سعی کردند تا دارایی‌های ترا از از حساب انکر خود خارج کرده و آن‌ها را در بازارهای ثانویه به‌فروش رسانند.

ریزش لونا به‌حدی شدید بود که حتی ذخیره‌ی بیت‌کوین ۳ میلیارد دلاری Terra Labs نیز برای توقف و ممانعت از این ریزش کافی نبود. به‌علاوه این شرکت مجبور شد بیت‌کوین‌های خود را در یک بازار به‌شدت خرسی بفروشد و میزان قابل‌توجهی از سرمایه‌ی اولیه‌ی خود را ازدست بدهد.

تداوم این ریزش به‌جایی رسید که دیگر ارزش معادل لونا دربرابر ترا از بین رفت و برای صدور هر یک دلار از ترا نیاز به مینت تعداد بسیار زیادی لونا بود. این دو رمز ارز با فروپاشی کامل به‌نقطه‌ای رسیدند که دیگر راه همواری برای برگشت به شرایط پایدار گذشته نداشتند.

پیش‌تر گفتیم که ترا یک استیبل‌کوین الگوریتمی است، به‌معنای آنکه پایداری آن ریشه در نوسانات بازار دارد . در چنین سناریویی اگر یکی از رمز ارزها حمایت خود را از دست دهد، رمز ارز دیگر نیز با‌احتمال بسیار زیاد به‌سرنوشتی مشابه دچار خواهد شد.

اکنون با سقوط قیمت ترا از پشتوانهٔ یک دلاری خود، بنیاد Terra سعی دارد تا عرضه توکن‌های لونا را افزایش داده تا بتواند با سوزاندن حجم بالایی از آن به‌‌جبران این وضع بپردازد، با این‌حال این رویکرد تنها فشار بیشتری بر روند رکودی بازار این دو رمز ارز خواهد داشت.

رخداد ریزش قیمت ارز لونا برای جامعه رمز ارز چه اهمیتی دارد؟

سقوط لونا از سه نظر برای صنعت رمز ارز حائز اهمیت است:

نخست آنکه رخداد حاضر منجر به حذف بیش از ۱۵ میلیارد دلار از کل بازار رمز ارزها شد. این آسیب تنها محدود به شبکهٔ لونا و ترا نخواهد شد، زیرا بسیاری از افرادی که این دو توکن را در پورتفولیوی خود داشتند برای جبران ضرر حاصله مجبور به‌فروش قسمت بزرگی از سایر دارایی‌های خود شده و کل بازار کریپتو را با رکود روبه‌رو کنند. دوم آنکه سقوط ترا باعث ایجاد سوءظن درخصوص سایر استیبل‌کوین‌ها شده است. شاید بتوان گفت ترا برخلاف سایر همتایانش یک استیبل‌کوین الگوریتمی بود، اما پایداری تتر (USDT) و USDC نیز همواره با تردید و گمانه‌زنی‌هایی روبه‌رو بوده است. سوم و از همه مهم‌تر آنکه سقوط ترا توجه بسیاری از سیاست‌مداران قدرتمند و سازمان‌های تنظیم‌کننده‌ی جهانی را به‌خود جلب کرد. Janet Yellen، وزیر خزانه‌داری آمریکا، پس از این رویداد اظهار داشت که پشتوانه‌ی دلاری تتر نشان‌دهندهٔ آن است که این استیبل‌کوین یک محصول تجاری رو به‌رشد است که ریسک‌های بسیار زیادی درپی خواهد داشت.

طرح پیشنهادی احیاء شبکه ترا

در زمان نگارش این مقاله چندین میلیارد دلار توکن ترا در گردش بوده و ارزش هر واحد از لونا تقریبا با صفر برابر است. در چنین شرایطی حتی اگر ارزش پشتوانهٔ ترا به حالت پیش از سقوط برگردد، سرمایهٔ شمار کثیری از دارندگان لونا به‌شدت لیکوئید شده و شبکهٔ ترا درحال حاضر توان بازیابی آسیب وارده را ندارد. ترا یک شبکه‌ی غیرمتمرکز است و همان‌طور که می‌دانیم چنین شبکه‌ای نیاز به پول متمرکز ندارد، اما ترا دیگر از اعتماد سابق کاربران برای احیاء خود برخوردار نیست.

Do Kwon، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل Terraform Labs، با ارائهٔ یک طرح پیشنهادی از جامعه کاربری ترا درخواست کرده است تا با بازسازی زنجیره‌ها اتحاد بین اعضا و توسعه‌دهندگان را حفظ کنند. در این طرح پیشنهادی از اعتبار‌سنج‌ها خواسته شده است تا مالکیت توکن‌های شبکه را به یک میلیارد واحد بازگردانی کنند ، جزئیات توزیع این یک میلیارد توکن به‌شرح زیر است:

اختصاص ۴۰ درصد یا ۴۰۰ میلیون توکن به دارندگان لونا پیش از «پشتوانه‌زدایی یا de-pegging»، دارایی‌های bLuna و LunaX نیز باید جزو گیرندگان باشند. حساب Terraform Labs با شناسهٔ « terra۱dp۰taj۸۵ruc۲۹۹rkdvzp۴z۵pfg۶z۶swaed۷۴e۶ » باید از فهرست پرداختی‌ها حذف شود. مالکیت زنجیرهٔ جدید باید دراختیار کاربران باشد. اختصاص ۴۰ درصد یا ۴۰۰ میلیون توکن به دارندگان ترا هنگام ارتقاء شبکه. دارندگان ترا باید تاحد امکان احیاء شوند. اختصاص ۱۰ درصد یا ۱۰۰ میلیون توکن به دارندگان لونا درست در لحظهٔ توقف عملکرد شبکه. همچنین سرمایهٔ کاربرانی که سفارش خرید مارجین خود را در لحظات پایانی ثبت کرده‌اند باید جبران شود، این کاربران نقش مهمی در پایداری شبکه داشته‌اند. اختصاص ۱۰ درصد یا ۱۰۰ میلیون توکن به Community Pool برای توسعهٔ آیندهٔ شبکه. این طرح درپایان متذکر شد که تمام توکن‌های لونا به‌علاوهٔ بخش سوم سهام باید در قسمت پیدایش شبکه (network genesis state) استیک شده و تامین امنیت شبکه باید با پرداخت پاداش‌هایی با یک نرخ تورم منطقی، حدود ۷ درصد، تقویت شود، زیرا کارمزدها به‌تنهایی دیگر تامین‌کنندهٔ مخارج امنیتی نخواهد بود.

منابع: ۱ ، ۲ ، ۳