بورس۲۴ : از بیستم مرداد ماه تا کنون که بازار سرمایه در مسیر ریزش قرار گرفته قیمت سهم ها با افت زیادی مواجه شده است، حتی برخی از نمادها بیش از ۷۰ درصد نیز ریزش قیمتی داشتند؛ مانند لپارس، وملی، فاراک، حکشتی، خگستر، دی و ...

از مجموع ۶۸۱ نمادی که هم اکنون در بازار فعال هستند (بجز صندوق های قابل معامله) ۴۵۹ نماد یعنی ۶۷ درصد در دوره ریزش بازار با بازدهی منفی مواجه شدند که تقریبا یک چهارم آن ها (معادل ۱۱۲ سهم) متحمل بیش از ۵۰ درصد اصلاح قیمت شده اند.

با وجود این که ریزش بازار ۷ ماهه شده و در این مدت سرمایه های خرد بسیاری نیز آب شده اما ممکن است با قطعیت نتوان گفت که آینده کوتاه مدت بازار چگونه خواهد بود. زیرا شرایط سیاسی و اقتصادی کشورمان در وضعیت نامشخص و پرابهامی قرار گرفته است. اما آن چه را که با قطعیت بیشتری می توان گفت این است که سهم هایی که از لحاظ بنیادی ارزنده هستند با احتمال کمتری برای ریزش بیشتر قیمت مواجه اند اما شاید برای سایر سهم ها نتوان با این قطعیت نظر داد.

اما موضوع مهم دیگری که نمی توان از آن چشم پوشی کرد این است که برخی با استناد به چشم انداز مثبت مذاکرات هسته ای و اعتقاد بر ریزشی بودن قیمت دلار، پس از این ریزش سنگین سهام در بازار سرمایه اما هنوز هم به تداوم اصلاح بازار اعتقاد دارند و بر این باورند که قیمت سهم ها هنوز هم حباب دارد و با کاهش قیمت دلار روند کاهشی قیمت سهام در بازار سرمایه نیز ادامه خواهد یافت. در همین خصوص نظر یکی از تحلیلگران بازار سرمایه را پرسیدیم.

سهم های بنیادی به کف قیمتی رسیده اند

حسن کاظم زاده در گفت و گو با خبرنگار بورس۲۴ در خصوص این که آیا با توجه به افت شدید بازار طی ۷ ماه اخیر قیمت های کنونی سهم ها ارزنده هستند یا خیر، ابراز داشت: ارزندگی بر اساس مفروضات زیادی به دست می آید. هیچ وقت نمی توان گفت قیمت ها ارزنده هستند یا در کف قرار دارند بلکه بر اساس مفروضاتی که در نظر می گیریم می توانیم بگوییم که آیا انتظار ریزش بیشتر را داریم یا خیر. در شرایط فعلی بازار سرمایه، قیمت ها در سطوحی قرار دارند که نمی توان برای آن ها ریزش بیشتری را متصور بود. البته این موضوع درباره کلیه سهم ها مصداق ندارد. بلکه در خصوص شرکت هایی که قابل تحلیل هستند با مفروضات نسبتا واقع بینانه می توان گفت که قیمت ها ارزنده اند یا نزدیک به محدوده ارزندگی قرار دارند.

لطفا متغیرهایی که قابل جمع نیستند را با هم جمع نکنید!

وی در خصوص اعتقاد برخی از تحلیلگران به ادامه ریزش قیمت ها در بازار سرمایه تاکید کرد: تحلیلگرانی که معتقدند بازار هنوز جای ریزش دارد به مجموعه ای از مفروضاتی باور دارند که تحقق همه آن ها با یکدیگر بسیار سخت است. در واقع آن ها مفروضاتی که قابل جمع نیستند را جمع کرده و با هم تحلیل می کنند. به عنوان مثال آن ها بر این باورند که در صورت انجام مذاکره صادرات کشور افزایش یافته و در نتیجه آن قیمت ارز کاهشی می شود و در همین راستا سیاست های کشور به سمت کنترل تورم پیش خواهد رفت و در نتیجه رکود به وجود می آید. اما باید در نظر بگیریم که بیش از نیمی از ارزآوری کشور توسط همین شرکت های بورسی انجام می گیرد و اگر قرار باشد صادرات بهبود و ارزآوری افزایش یابد قطعا شرکت های پتروشیمی، فولادی، فلزات، معادن، تولیدکننده محصولات داخلی مانند روغن موتور، لاستیک و سایرین می توانند از رونق اقتصادی پیش آمده بهره مند شوند. در نتیجه ساخت و ساز افزایش خواهد یافت، فعالیت اقتصادی بیشتر خواهد شد، صادرات رشد خواهد کرد و همه شرکت ها از این موضوع منتفع خواهند شد.

او در ادامه تاکید کرد: متاسفانه برخی از تحلیلگران صرفا کاهش نرخ دلار را در تحلیل هایشان در نظر می گیرند و اعتقاد به ادامه ریزش قیمت ها دارند. اما باید توجه داشت که حتی با کاهش قیمت دلار نیز عمده شرکت ها منتفع خواهند شد. به عنوان مثال شرکت هایی وجود دارند که به دلیل تحریم ها مجبورند محصولات خود را حتی ۲۰ درصد پایینتر از قیمت واقعی بفروشند. یا شرکت های معدنی که دارای طرح های توسعه ای مهمی هستند و این طرح ها به دلیل وجود تحریم ها به کندی پیش می رود.

کاظم زاده در همین راستا افزود: چه در بازار مثبت و چه منفی اشکال برآوردهای برخی از تحلیل گران فرض کردن متغیرها در شرایطی است که ممانعت جمع دارند. یعنی امکان وقوع همزمان برخی از متغیرها با هم وجود ندارد. البته ممکن است در کوتاه مدت گاهی این اتفاق رخ دهد اما در بلند مدت قطعا مسیر متغیرها از یکدیگر جدا خواهد شد.

مشکل اصلی بازار کنونی چیست؟

از این کارشناس بازار سرمایه در ادامه پرسیدیم که به نظر شما مشکل کنونی بازار چیست و چرا تمایلی برای رشد ندارد؟ وی تصریح کرد: فعل و انفعالاتی که در سال ۹۹ رخ داد موجب شد تا بورس که در راه تبدیل شدن به یکی از گزینه های سرمایه گذاری بلند مدت مردم ایران بود، از این حالت خارج شود و سهام به یک دارایی نامطلوب بدل شود.

او تاکید کرد: دارایی نامطلوب دارایی ای است که نمی توان با اطمینان قابل قبولی درباره سود یا زیان آور بودن آن اظهار نظر کرد. به عنوان مثال اگر ملکی را خریداری کنیم با یک اطمینان تقریبی می توان گفت که در فلان محدوده سود یا زیان خواهیم کرد. در سال ۹۹ وقتی در بازار سهام در ابتدا سود از منطق خارج شد و بعدا زیان نیز غیرمنطقی شد، اکنون نمی توان گفت اگر سهمی را با فلان قیمت خریداری کنیم فلان درصد سود یا فلان درصد زیان خواهیم کرد. در چنین مواقعی سرمایه گذار از آن دارایی بی منطق خود وحشت می کند و فقط سعی دارد که دارایی خود را فروخته و فرار کند.

کاظم زاده اظهار داشت: با اطمینان می توان گفت که وقتی از فروشنده های کنونی سهام در بازار سرمایه سوال بپرسیم که تصور شما از قیمت سهمی که در اختیار دارد در سال آینده چیست؟ هیچ پاسخی برای آن ندارند. زیرا در یک سال اخیر هم سود از منطق خارج شده و هم زیان و وقوع این اتفاق موجب شده تا آن فرد فروشنده نسبت به دارایی خود حالت عدم اطمینان و ابهام داشته باشد.

قفل بیش از نیمی از بازار باید باز شود

در پایان از او پرسیدیم که آیا ورود نقدینگی جدید در شرایط کنونی می تواند به رشد بازار کمک کند؟ او اذعان داشت: بدون در نظر گرفتن بحث های فاندامنتال تحلیلی، معمولا در کوتاه مدت اگر در چند هفته اخیر سطوح قیمتی به صورت کف شناسایی شود و به نحوی باشد که خرید در آن قیمت ها سخت صورت بگیرد، آن موقع بازار می تواند اطمینان حاصل کند و خرید انجام می دهد. در شرایط کنونی مشکل چندانی بر روی سهام فاندامنتال و سودآور وجود ندارد، چنانچه طی یک تا دو ماه گذشته قیمت این دسته از سهم ها شاید رشد نکرده باشد اما تقریبا می توان گفت در این محدوده ها تثبیت شده اند و پایینتر نمی آیند اما مشکل اصلی کنونی بازار در خصوص سهم هایی است که مبنای تحلیلی قوی و درستی ندارند که این گروه از سهم ها تقریبا بیش از نیمی از نمادها را شامل می شوند. به طوری که طی حدود دو هفته اخیر امکان فروش آن ها تقریبا صفر بوده، یا صف فروش آن ها پابرجا مانده و حتی حجم مبنا را نیز پر نکرده اند.

او همچنین بیان داشت: اگر در بازار کف سازی اتفاق بیفتد، مثلا در سهام قابل تحلیل و سودآور کف قوی ایجاد شود و در طرف مقابل سایر سهم هایی که معاملاتشان هم اکنون قفل شده و امکان فروش آن ها وجود ندارد، روان شوند می توان به بهبود بازار امیدوار بود. اما اگر ورود نقدینگی هم داشته باشیم و در بخشی از بازار کف سازی نیز انجام شود اما بخش دیگری از بازار قفل بوده و معاملات روانی نداشته باشد، نمی توان به بهبود بازار امید داشت.