به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)؛ در گذشته بسیار راحت‌تر می‌توانستیم وضع بازارها را بررسی و افق آن‌ها را پیش‌بینی کنیم؛ زیرا تورم در اقتصادهای بزرگ در حال کاهش بود، برنامه‌های بزرگ در حوزه توسعه فناوری‌ها تدوین شده بود، بانک‌های مرکزی کاستن از نرخ‌های بهره را شروع کرده بودند، تنش‌های تجاری وجود نداشت و درک روندها آسان بود. در آن دوره افق بازارها مثبت پیش‌بینی شده بود زیرا جهان در حال حرکت به سمت توازن جدید پس از دوره همه‌گیری کرونا بود. نهادهای بین‌المللی معتقد بودند سال جاری اقتصاد جهان وضع بهتری پیدا خواهد کرد و ریسک‌ها کاهش خواهد یافت.
ورود ترامپ به کاخ سفید و اقداماتی که او برای اعمال فشار بر کشورهای دیگر انجام داده همه چیز را تغییر داده و حالا سناریوهای مختلف درباره آینده مطرح است. شاهد عملکرد منفی برخی بازارها از جمله بورس آمریکا و بازار نفت در سال جاری میلادی تاکنون هستیم. در بسیاری بازارها سرمایه‌گذاران به فعالیت تمایلی ندارند و منتظر هستند. در مقابل در برخی بازارها وضع بسیار خوب است. بازار طلا و نقره سال جاری میلادی رشد کرده‌اند و قیمت طلا بارها رکورد ثبت کرده است.
بازار نقره رشد کرده است
ابتدای سال جاری میلادی قیمت نقره در محدوده ۲۹ دلار در هر اونس نوسان می‌کرد و اکنون این رقم حدود ۳۳ دلار است. این یعنی عملکرد بازار حدود ۱۴ درصد مثبت است. در این دوره عملکرد طلا حدود ۲۵ درصد مثبت بوده است. به‌رغم رشد قیمت‌ها، تحلیل‌گران معتقدند ظرفیت رشد بیشتر بازار وجود دارد البته همواره افت و خیزهایی در قیمت‌ها دیده می‌شود. نمودار تغییرات قیمت طلا و نقره در سال جاری میلادی تاکنون از نوسان‌های به‌نسبت بزرگ در قیمت‌ها حکایت دارد اما عملکرد هر ۲ بازار مثبت است. اواخر ماه پیش قیمت نقره به بالاتر از ۳۵ دلار رسید و سپس کمی پایین آمد. افت و خیزهای بازار در دوران‌های پرآشوب مانند دوران کنونی نباید سبب وحشت سرمایه‌گذاران شود.
تارگت قیمت
افق بازار نقره مانند بازارهای دیگر به‌سختی قابل پیش‌بینی است زیرا جهان در وضعیت طبیعی قرار ندارد و ریسک‌های مختلف بازارها و اقتصادها را تهدید می‌کنند. با این‌حال بر مبنای شرایط کنونی می‌توان افق بازار نقره را به‌طور کلی پیش‌بینی کرد. در زیر دیدگاه نهادهای سرمایه‌گذاری و بین‌المللی درباره افق قیمت‌ها نشان داده شده است. دیدگاه این نهادها مثبت است. عده زیادی از تحلیل‌گران معتقدند بازده بازار نقره سال جاری میلادی بیش از ۲۵ درصد خواهد بود و قیمت این فلز گرانبها پایان سال به ۴۰ دلار در هر اونس و حتی بالاتر افزایش خواهد یافت. دیدگاه بانک جهانی این است که قیمت نقره امسال ۷ درصد رشد می‌کند. این نهاد درباره ضعف بخش تولید در اقتصادهای بزرگ به دلیل تنش‌های تجاری هشدار داده است.
عوامل مهم
بازار نقره مانند بازارهای دیگر از عوامل گوناگون تاثیر می‌پذیرد و برآیند این نیروها جهت بازار را مشخص می‌کند. تغییرات ارزش دلار، وضعیت بخش صنعت در اقتصادهای بزرگ، تنش‌های تجاری، وضعیت اقتصاد چین، رونق بخش فناوری و میزان تولید نقره مهم‌ترین عوامل موثر بر بازار این فلز گرانبها هستند. به‌دلیل اثرگذاری عوامل گوناگون و ابهام درباره میزان تاثیر آن‌ها، پیش‌بینی افق قیمت‌ها بسیار دشوار است. پیش‌بینی افق بازارهای دیگر نیز در محیط کنونی اقتصاد جهان آسان نیست.
منتظر چه رویدادهایی باشیم
درک وضعیت کنونی عواملی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، اهمیت زیادی دارد.
عملکرد شاخص دلار: بر خلاف آن‌چه ابتدای سال جاری میلادی پیش‌بینی شده بود عملکرد شاخص دلار در سال جاری میلادی تاکنون بسیار منفی است. سال جاری این شاخص از محدوده ۱۰۸ به زیر ۱۰۰ رسیده و عواملی که سبب کاهش این شاخص شده‌اند قدرتمند هستند. افت ارزش دلار به رشد قیمت کامودیتی‌ها کمک می‌کند البته این همه ماجرا نیست. درباره افق شاخص دلار دیدگاه‌ها عموما منفی است یعنی تحلیل‌گران معتقدند به‌دلیل ضعف اقتصاد آمریکا که حاصل تنش های تجاری است و پیش‌بینی کاهش نرخ‌های بهره در این کشور، شاخص دلار هم‌چنان کاهش خواهد یافت.
تنش های تجاری: نگرانی درباره افق اقتصاد جهان یکی از عوامل حمایت از بازار نقره است زیرا نقره یک حوزه امن سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود البته جذابیت نقره به‌اندازه طلا نیست. تنش‌های تجاری از چند ماه پیش شروع شده و اخیرا شدت پیدا کرده است. نکته مهم در این حوزه آن است که ضعف اقتصاد جهان، هم سبب جذابیت نقره به‌عنوان حوزه امن سرمایه‌گذاری می‌شود و هم سبب کاهش مصرف نقره زیرا بخش‌های تولید در اثر تنش‌های یاد شده فعالیت کم‌تری خواهند داشت. به همین دلیل باید تاثیر مثبت و منفی تنش‌های تجاری در نظر گرفته شود.
افق تنش های تجاری: برای درک تاثیر تنش‌های تجاری و سرنوشت تعرفه‌ها باید موضوع را در ۲ بخش بررسی کنیم. بخش نخست این است که تنش‌های تجاری حتی اگر همین امروز تعرفه‌ها به‌طور کامل لغو شود تاثیرات ماندگار منفی بر اقتصاد جهان و بازارها خواهند داشت. مسیری که ترامپ طی می‌کند حمایت‌گرایی و انزواطلبی است و در آینده نقش آمریکا در اقتصاد جهان کاهش می‌یابد. جایگاه سیاسی این کشور هم پایین‌تر از گذشته خواهد بود. تحولاتی که تنش‌های تجاری تا همین‌جا ایجاد کرده منفی است و شاهد نگرانی مصرف‌کنندگان، کاهش ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران، عملکرد منفی بورس‌ها و تغییر مسیر بسیاری از شرکت‌ها هستیم. این تاثیر منفی به بازار مواد خام از جمله بازار نقره لطمه وارد خواهد کرد. بخش دوم تاثیرات تنش‌ها در صورت ادامه وضعیت بد کنونی است. اگر آمریکا با چین و اروپا به توافق نرسد و تنش‌ها شدت بیشتری پیدا کند جهان برای مدتی طولانی دچار ضعف و حتی رکود خواهد شد. فعلا این احتمال خیلی بالا نیست اما تحلیل‌گران و نهادهای بین‌المللی از جمله صندوق بین‌المللی پول نسبت به اثرات وضعیت کنونی بر اقتصاد جهان هشدار داده‌اند. این سناریو برای بازار مواد خام بسیار زیان‌بارتر است.
اقتصاد چین: نرخ هدف رشد اقتصاد چین برای سال جاری میلادی "حدود ۵ درصد" تعیین شده است. برخی گزارش‌ها از شاخص‌های اقتصاد این کشور مثبت هستند اما به دلیل ادامه پیدا کردن چالش‌های مهم اقتصاد این کشور نظیر بحران در بخش مسکن، مصرف پایین خانوارها و بدهی عظیم دولت‌های محلی، درباره افق اقتصاد نگرانی وجود دارد. چالش جدید، تنش‌های تجاری است که به چالش‌های قبلی اضافه شده است. برخی نهادهای سرمایه‌گذاری به‌تازگی پیش‌بینی خود از نرخ رشد اقتصاد چین در سال جاری را بسیار پایین آورده‌اند. اگر تحولی مثبت در اقتصاد چین رخ ندهد برای مثال اگر دولت چین اقدامات حمایتی فراگیر انجام ندهد بازار مواد خام زیر فشار قرار خواهد گرفت.
نرخ‌های بهره: وضعیت نرخ‌های بهره در آمریکا و دیگر اقتصادهای بزرگ یک عامل مهم دیگر است. اقدامات ترامپ می‌تواند به رشد تورم منجر شود و در این حالت بانک‌مرکزی آمریکا نرخ‌های بهره را بارها پایین نخواهد آورد. نتیجه این امر، افزایش ارزش دلار و فشار بر بازار مواد خام است. اگر بانک‌مرکزی بارها نرخ‌های بهره را پایین آورد وضعیت برای بازار نقره بهتر خواهد شد. در دوران‌هایی که نرخ‌های بهره پایین آورده می‌شود سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌هایی نظیر نقره می‌روند اما یک نکته مهم را نباید فراموش کرد: اگر بانک‌مرکزی آمریکا به‌دلیل ضعف اقتصاد این کشور مجبور شود نرخ‌های بهره را پایین آورد رشد مصرف نقره اندک خواهد بود. در واقع کاهش نرخ‌های بهره لزوما سبب رشد قیمت مواد خام نمی‌شود. آمریکا بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نقره در جهان است. مکزیک، چین و پرو بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نقره هستند.
دیدگاه موسسه نقره
موسسه نقره در بروزرسانی جدید گزارش وضعیت بازار نقره، به نکاتی درباره وضعیت این فلز اشاره کرده است. در این گزارش آمده است:
سال گذشته میلادی تقاضا برای نقره در بخش صنعت جهان با ۴ درصد رشد به ۶۸۰ میلیون اونس رسید و این یک رکورد جدید است. مصرف نقره در بخش صنعت جهان سال پیش برای چهارمین سال پی‌درپی رشد کرد. رشد مصرف حاصل حرکت جهان به‌سمت استفاده بیشتر از خودروهای برقی، تولید میزان بالاتر انرژی تجدیدپذیر و توسعه زیرساخت‌هاست. افزایش استفاده از هوش‌مصنوعی نیز در رشد مصرف نقره موثر بوده و خواهد بود. سال پیش برای چهارمین سال پی‌در پی‌مصرف نقره بیش از تولید این فلز بود در نتیجه بازار با کسری ۱۴۹ میلیون اونسی مواجه شد. سال پیش میزان کلی تقاضای جهانی برای نقره در سطح ۱.۱۶ میلیارد اونس قرار گرفت. این رقم ۳ درصد کم‌تر از تقاضا در سال ۲۰۲۳ بود. کاهش تقاضا در بخش تولید ظروف نقره و سرمایه‌گذاری رخ داد و با رشد تقاضا در بخش صنعت جبران شد.
افق بازار
برای سال جاری میلادی دیدگاه اکثر تحلیل‌گران نسبت به قیمت‌ها مثبت است یعنی به باور آن‌ها بازار مانند سال پیش رشد خواهد کرد البته محیط کنونی اقتصاد جهان بسیار بی‌ثبات است و رویدادهای غیرمنتظره می‌توانند پیش‌بینی‌ها را تغییر دهند. پیش‌بینی می‌شود سال جاری میلادی میزان مصرف نقره در جهان مانند سال گذشته باشد. میزان تولید سال جاری رشد ۱.۵ درصدی خواهد داشت بنابراین بازار هم‌چنان دچار کسری است اما میزان کسری ۱۱۷ میلیون اونس یعنی کم‌ترین میزان در چهار سال اخیر است.
در حوزه مصرف نقره، تنش‌های تجاری که ترامپ بر کالاهای صادراتی کشورهای مختلف به‌ویژه چین اعمال کرده بزرگ‌ترین ریسک محسوب می‌شود. تعرفه‌ها و جنگ تجاری سبب کاهش نرخ رشد اقتصاد جهان و اختلال در زنجیره‌های بین‌المللی تامین خواهد شد. از یک سو تنش‌ها بر تقاضای سرمایه‌گذاری در نقره می‌افزاید و از سوی دیگر ضعف اقتصاد جهان از تقاضا می‌کاهد. در دوران پرریسک شرکت‌ها از سرمایه‌گذاری می‌کاهند و مصرف‌کنندگان کم‌تر مصرف می‌کنند. این تحولات به زیان بازار مواد خام است. برای درک وضعیت بازار نقره مانند هر بازار دیگری باید مجموع عوامل موثر بر قیمت‌ها بررسی شود.
برخی آمار و ارقام درباره بازار نقره در دو سال گذشته
افق بلندمدت بازار نقره
به‌طور تاریخی عملکرد طلا بهتر از نقره بوده و یک دلیل این وضعیت آن است که طلا مورد توجه بانک‌های مرکزی است و میزان استفاده از آن در جهان بیشتر است. اما نقره در دهه‌های اخیر عملکرد بسیار مثبت داشته و این وضع ادامه پیدا می‌کند. مصرف نقره در صنعت در حال رشد است و در سال‌های آینده این رشد ادامه می‌یابد. به‌دلیل محدود بودن عرضه، رشد تقاضا سبب افزایش قیمت‌ها می‌شود البته همواره برای تمام دارایی‌ها این‌گونه است که رشد قیمت‌ها سبب ضعف تقاضا می‌شود. افق تقاضا برای نقره بسیار امیدبخش است. ۲۵ سال پیش بزرگ‌ترین مصرف نقره در صنعت عکاسی بود اما حالا به دلیل استفاده فراگیر از تلفن‌های همراه و دیگر تجهیزات‌الکترونیک و نیز تحولاتی که در حوزه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر رخ داده شاهد رشد شدید تقاضا برای این فلز هستیم.
دیدگاه دو هوش‌مصنوعی درباره افق قیمت نقره
در زیر دیدگاه ۲ هوش‌مصنوعی درباره وضعیت قیمت نقره در چهار فصل سال جاری میلادی نشان داده شده است.
دیدگاه چت‌جی‌پی‌تی مثبت است. از دید این هوش‌مصنوعی قیمت هر اونس نقره در پایان سال جاری میلادی را بین ۴۶ تا ۵۶ دلار پیش‌بینی کرده است. دیدگاه هوش مصنوعی دیگر، یعنی جمنای مثبت نیست.
دیدگاه پنج هوش‌مصنوعی درباره وضعیت قیمت نقره در چهار فصل سال جاری میلادی
در جدول زیر دیدگاه ۵ هوش‌مصنوعی، متوسط پیش‌بینی‌ها، دیدگاه کاربران بولیون والت، پیش بینی تحلیل‌گران ال‌بی‌ان‌ای و متوسط قیمت هر اونس نقره در فصل اول امسال و فصل دوم تاکنون نشان داده شده است. دیدگاه برخی از این هوش‌های‌مصنوعی منفی است.
یک نکته مهم
برای حضور در بازارهای مختلف میزان رشد قیمت‌ها و شاخص‌ها اهمیت بالایی دارد اما باید میزان رشد با رشد دیگر دارایی‌ها مقایسه شود. این یعنی اگرچه افق یک بازار مثبت است اما ممکن است میزان رشد آن کم‌تر از بازارهای دیگر باشد. میزان ریسک حضور در یک بازار نسبت به ریسک حضور در بازارهای دیگر هم بسیار مهم است. سال پیش عملکرد بازار ارزهای دیجیتال بسیار بهتر از اکثر بازارهای دیگر بود اما ریسک این بازار بسیار بالاست و هیچ تضمینی درباره رشد شدید قیمت‌ها در آن وجود ندارد. بنابراین برای تصمیم‌گیری درباره سرمایه‌گذاری در بازار نقره باید بازده نسبی آن و ریسک آن در نظر گرفته شود.
در زیر تغییرات قیمت هر اونس نقره در ۱۲ ماه گذشته نشان داده شده است.
پروژه‌های جدید
تعدادی از شرکت‌های بزرگ معدنی در حال راه‌اندازی معادن جدید برای تولید انواع مواد خام از جمله نقره هستند. طبق برخی تخمین‌ها عرضه از معادن در ۵ تا ۱۰ سال آینده رشد ۵ درصدی خواهد داشت یعنی حدود ۵۰ میلیون اونس بر تولید افزوده می‌شود. این یک خبر مثبت است زیرا به کاهش کسری بازار کمک می‌کند اما باید دید رشد تقاضا چه میزان رشد خواهد کرد.
آمار تفصیلی عرضه و تقاضا برای نقره
نکته. اگر دوره تنش‌های تجاری طولانی شود و اقتصاد جهان دچار ضعف یا رکود شود تقاضا برای نقره در بخش صنعت، جواهرآلات و تولید ظروف نقره‌ای به شدت کاهش خواهد یافت و در مقابل، تقاضا برای سرمایه‌گذاری در این فلز و گنجاندن آن در سبد دارایی‌ها برای متنوع کردن سبد بیشتر می‌شود. این یعنی ماهیت دو گانه استفاده از نقره سبب وارد شدن نیروها متضاد بر بازار این فلز گرانبها می‌شود.
یک پیش بینی خیلی مثبت
برخی تحلیل‌گران معتقدند وضعیت بازار نقره در سال‌های پیش رو بسیار مثبت است و احتمال آن‌که عملکرد این فلز بهتر از طلا باشد وجود دارد.
در زیر نتیجه یک نظرسنجی درباره حداقل، حداکثر و متوسط قیمت هر اونس نقره تا سال ۲۰۳۰ و بازده بالقوه بازار نشان داده شده است:
