✅ پایه پولی و عرضه پول

«عرضه پول» (Money Supply) کل موجودی پول در گردش مربوط به یک کشور در طی یک دوره زمانی معین است.

تعریف‌های مختلفی از پول در جهان وجود دارد و کشورهای مختلف طبقه‌بندی‌های متفاوتی برای عرضه پول دارند. به طور کلی معیارهای اصلی عرضه پول را براساس میزان نقدینگی به چهار دسته زیر تقسیم می‌کنند.

معیار M۰ : این معیار نشان‌دهنده تمامی اسکناس‌ها و سکه‌های فیزیکی است و دارای بیشترین میزان نقدشوندگی است.

معیار M۱ : با اضافه کردن حساب‌های دیداری به معیار M۰ این معیار به دست می‌آید. حساب دیداری به آن دسته از حساب‌های بانکی گفته می‌شود که کاربران می‌توانند به صورت آنی همه یا بخشی از پول خود را از بانک دریافت کنند.

معیار M۲ : این معیار علاوه بر پول‌های M۱ شامل سپرده‌های کوتاه مدت در بانک‌ها و برخی از صندوق‌های بازار پول می‌شود.

معیار M۳ : این بخش از عرضه پول کمترین میزان نقدشوندگی را نیز شامل می‌شود و علاوه بر M۲ شامل سپرده‌های با سررسید بیش از یک سال و استقراض‌های بلندمدتی سیستم بانکی است.

پایه پولی که به آن پول پایه نیز گفته می‌شود با عرضه پول متفاوت است و تنها شامل بخشی از عرضه پول است که نقدشوندگی بالایی دارد. معیارهای M۰ و M۱ بیشتر شامل پایه پولی می‌شوند و دارایی‌های غیرنقدی مانند سپرده‌های مطالبه و سپرده‌های مدت‌دار جزو پایه پولی به حساب نمی‌آیند.

همچنین بخشی از پول پایه که از ذخیره پول در بانک مرکزی ایجاد می‌شود مربوط به عرضه پول نیست.

برای این که بخشی از عرضه پول به عنوان پایه پولی در نظر گرفته شود باید بتوان آن را به عنوان تسویه نهایی یک معامله در نظر گرفت.

به عنوان مثال، اگر شخصی برای پرداخت بدهی خود از پول نقد استفاده کند آن معامله قطعی است. استفاده از کارت بانکی یا کشیدن یک چک بانکی متصل به حساب جاری نیز توسط سپرده‌های نقدی واقعی پشتیبانی می‌شود و به همین دلیل، آن‌ها نیز جزو پایه پولی هستند. در مقابل پرداخت بدهی با استفاده از اعتبار به عنوان بخشی از پایه پولی در نظر گرفته نمی‌شود چراکه پرداخت با اعتبار مرحله نهایی معامله نیست.