طراحی یک شاخص جدید
رئیس سازمان بورس اخیرا از احتمال طراحی یک شاخص جدید سخن گفته که جای قدری تامل دارد.
درست یا غلط رایج ترین معیار عملکرد مدیر دارایی شاخص بازار است و به رغم ایرادات وارد بر آن در اغلب بازارها عملکرد مدیر با توان غلبه بر شاخص سنجیده می شود. بسیاری از مدیران فارغ از اینکه بازده بهینه کدام است تلاش می کنند تا حدزیادی خود را شبیه به شاخص کنند تا از انتقادها در امان باشند.
افراد درگیر با مدیریت دارایی در یکسال اخیر به خوبی معضل شاخص کل را لمس کرده اند. مفید و مختصر اینکه شاخص کل تحت تاثیر تعدادی از نمادهای بزرگ است و این نمادها حمایت خوب سهامداران را پشت سر خود داشته اند که موجب شده شاخص کل تا حد زیادی رفتاری متفاوت از عموم نمادها را داشته باشند.
بنابراین به احتمال زیاد اگر ترکیب نزدیک به شاخص را انتخاب نکرده باشید بازنده بوده اید (البته ممکن است شرایط معکوس شود اما در هر صورت اگر شبیه شاخص باشید ولو با زیان، در حاشیه امن تری قرار دارید).صندوق های بزرگ البته ناخودآگاه به سمت شاخصی شدن حرکت می کنند و تا حدی عملکرد خوب صندوقها به نسبت سبدها در دو سال گذشته از این موضوع نشات میگیرد.
آیا راهکاری وجود دارد؟
▪️ حمایت ممنوع؟
ممکن است بگوییم سهامداران عمده حمایت نکنند تا قیمت مسیر طبیعی خود را طی کند. زمانی که این پیشنهاد را می دهیم باید این را در نظر بگیریم که حمایت سهامداران عمده حکم تزریق پول از خارج بازار را داشته و در زمانی که دولت، صندوقها و اشخاص به روش های مختلف پول را خارج می کنند این یک غنیمت بشمار می رود. مثل همیشه هر تصمیمی جنبه های مثبت و منفی دارد.
▪️ایراد از شاخص است؟
ابتدا شاخص های رایج را بررسی کنیم. شاخص یا «قیمتی» است یا «کل» و هر کدام از اینها ممکن است «هم وزن» یا «وزنی ارزشی » باشند. ساده ترین شاخص، شاخص قیمت است. یعنی شاخصی که میانگین قیمت ها را (بدون در نظر گرفتن سود تقسیمی) نشان میدهد. هم وزن یعنی همه سهام وزن برابر دارند و وزنی ارزشی یعنی سهم بزرگ وزن بیشتری دارد. شاخص داو جونز معروفترین مثال آن است که تنها ۳۰ شرکت بزرگ را شامل می شود.
اما شاخص قیمت، سودهای نقدی را منعکس نمی کند. این یعنی بازده را به درستی حساب نمی کند. اگر شاخصی نیاز دارید که بازده میانگین بازار را به درستی حساب کند باید به سراغ شاخص کل برویم. مانند شاخص s&p۵۰۰ یا شاخص کل خودمان. آنچه به عنوان شاخص های عملکردی استفاده می شود و در پژوهش های آکادمیک نیز پرکاربرد است شاخص کل است.
هر چهار حالت این شاخص ها در تابلو بورس قابل مشاهده هستند و نیاز به طراحی مجدد ندارند. ممکن است پیشنهاد کنیم مرجع از شاخص کل به شاخص هم وزن تغییر کند. آنوقت باید عواقب آنرا هم بپذیریم. مثلا اگر سهم پشمبافی بدون حجم معاملاتی ۱۰ برابر شود و شاخص ۲ درصد مثبت بخورد نباید اعتراض کنیم.
▪️طراحی شاخص جدید؟
مثلا فرض کنید شاخصی طراحی شود که وزن هر سهم از یک حدی بیشتر نباشد. شاید باید آزمون شود اما بنظر می رسد خروجی ایده هایی نظیر این روی کاغذ یک شتر گاو پلنگ خواهد شد که نه می تواند متوسط قیمت را درست نشان دهد و نه بازده را. شاید هم پیش داوری نکنیم و منتظر ارائه مدلهای باشیم منصفانه تر باشد.
بطور خلاصه اینکه مشکلی وجود دارد، مطالبه ای براساس آن شکل گرفته اما بنظر می رسد که خودمان هم راهکار دقیقی نداشته باشیم. شاید بهتر باشد ابتدا بدانیم دقیقا چه چیزی را مطالبه میکنیم.