بورس۲۴ - ماجرای اعطای وام های میلیاردی به اعضای هیئت مدیره سازمان بورس ، زنگ خطری جدی برای شفافیت و عدالت در این نهاد حساس به صدا درآورده است . تصمیم گیری در خصوص چنین موضوع مهمی در شورای عالی بورس بدون اطلاع رسانی عمومی و به صورت مخفیانه ، نه تنها به اعتماد عمومی خدشه وارد می کند ، بلکه شائبه فساد و تبعیض را نیز تقویت می نماید .
سوال اینجاست چرا مصوبات شورای عالی بورس ) به جز نکات محرمانه ( به جزئیات پس از هر جلسه افشاء نمی شود؟
شاید اگر عموم فعالان بازار از این موضوع باخبر بودند ، ظن اینکه ، پرداخت وام های کلان به مدیران ، در حالی که برای سایر کارکنان تسهیلات بانکی معمول در نظر گرفته شده ، تبعیضی آشکار است را به وجود نمی آورد .
شاید این پنهان کاری در خصوص جزئیات وام ها ، از جمله مبلغ ، مدت زمان ، نرخ سود و افراد دریافت کننده ، به شدت به شفافیت خدشه وارد نمی کرد و سوالات بسیاری را در ذهن افکار عمومی ایجاد نمی کرد .
آیا اینکه نهادهای مالی از این سیاست دوگانه بین خودشان و اعضای هیئت مدیره شکایت داشته باشند ، غیر طبیعی است؟
آیا در این شرایط بازار ، با این حجم از نوسانات و بی ثباتی ، اعطای وام و مجوز آن از سوی شورای عالی بورس امری واجب بود؟
گرچه در اصل ماجرا فرقی نیستی اما ، در این ماجرا احسان خاندوزی وزیر اقتصاد وقت که به عنوان رئیس شورای عالی بورس چه میزان مقصر است؟ آیا رئیس کل بانک مرکزی که در جلسات شورا به تعداد انگشتان یک دست هم شرکت نکرده ، سهمی دارد؟
احسان دشتیانه عضو شورای عالی بورس، در خصوص جزئیات این مصوبه اخیر شورا به بورس۲۴ توضیح می دهد:
با توجه به اینکه شورای عالی بورس مسئول تعیین حقوق و مزایای اعضای هیئت مدیره سازمان است و این شورا نیز خود مصوباتی در خصوص تسهیلات اعضای هیئت مدیره داشته است ، خواهشمندیم در مورد نحوه تعیین این حقوق ، مزایا و تسهیلات توضیحاتی ارائه فرمایید . آیا این رویه در سایر نهادهای اقتصادی نیز معمول است؟
شورای عالی بورس به عنوان نهاد ناظر بر بازار سرمایه ، مسئولیت تعیین چارچوب کلی حقوق و مزایای اعضای هیئت مدیره سازمان بورس را بر عهده دارد . این مصوبات با هدف ایجاد شفافیت و رعایت اصول عدالت در پرداخت ها صورت می گیرد . لازم به ذکر است که این رویه تنها مختص سازمان بورس نبوده و در بسیاری از نهادهای اقتصادی دیگر نیز رویه ای مشابه وجود دارد .
آیا اعضای هیئت مدیره سازمان بورس در تعیین حقوق و مزایای خود دخالتی دارند و یا این تصمیم گیری به طور کامل بر عهده شورا است؟ همچنین ، آیا می توان گفت که اعطای تسهیلات به اعضای هیئت مدیره امری متداول در سازمان بورس است؟
اعضای هیئت مدیره در تعیین حقوق و مزایای خود نقشی ندارند و این تصمیم گیری صرفا بر عهده شورای عالی بورس است . در خصوص تسهیلات نیز باید گفت که اعطای تسهیلات به اعضای هیئت مدیره بر اساس مصوبات شورا و با رعایت ضوابط و مقررات صورت می گیرد . این امر با هدف حمایت از نیروی انسانی متخصص و جلوگیری از تضعیف انگیزه آن ها انجام می شود .
برخی از منتقدین معتقدند که شفافیت کافی در خصوص مصوبات شورای عالی بورس وجود ندارد . نظر شما در این خصوص چیست؟ آیا انتشار عمومی مصوبات شورا را به منظور افزایش شفافیت مفید می دانید؟
ما نیز بر اهمیت شفافیت در تمامی امور تاکید داریم . انتشار عمومی برخی از مصوبات شورا می تواند به افزایش اعتماد عمومی کمک کند . البته باید توجه داشت که برخی از مصوبات به دلیل ماهیت محرمانه آن ها قابل انتشار نیست . اما در مجموع ، ما تلاش می کنیم تا حد امکان شفافیت را در تصمیم گیری های خود رعایت کنیم .
در خصوص تغییر اعضای هیئت مدیره سازمان بورس و برخی شایعات در مورد مقاومت در برابر این تغییرات ، چه توضیحی دارید؟ آیا تاکنون جلسه شورای عالی بورس برای بررسی این موضوع تشکیل شده است؟
پاسخ: تاکنون جلسه شورای عالی بورس برای بررسی تغییرات در هیئت مدیره سازمان بورس تشکیل نشده است . تغییر اعضای هیئت مدیره بر اساس قانون و ضوابط مشخص صورت می گیرد و هرگونه تصمیم گیری در این خصوص با رعایت این قوانین انجام خواهد شد . شایعات مطرح شده در این زمینه فاقد هرگونه پایه و اساس است . اساسا قانون اوراق بهادار می گوید اعضای هیئت مدیره سازمان برای مدت ۳۰ ماه انتخاب می شوند اگر در این ۳۰ ماه خودشان استعفا بدهند اعضای شورا عضو جدید هیئت مدیره را منصوب می کنند
برخی افراد معتقدند که افشای نامه های محرمانه نهادهای نظارتی کاری اشتباه است . نظر شما در این خصوص چیست؟ آیا انتشار مصوبات شورا با افشای نامه های محرمانه تفاوت دارد؟
افشای نامه های محرمانه نهادهای نظارتی می تواند به اعتبار این نهادها آسیب برساند و به روند رسیدگی به تخلفات لطمه وارد کند . اما انتشار مصوبات شورا که به صورت قانونی و پس از طی مراحل تصویب به تصویب رسیده است ، با این موضوع متفاوت است .
برخی از کارشناسان معتقدند که تغییر دولت ها می تواند بر ترکیب اعضای هیئت مدیره سازمان بورس تاثیرگذار باشد . نظر شما در این خصوص چیست؟ آیا تغییر دولت ها به معنای تغییر اجباری اعضای هیئت مدیره است؟
تغییر دولت ها می تواند بر سیاست های کلی کشور و از جمله سیاست های بازار سرمایه تاثیرگذار باشد . اما این به معنای تغییر اجباری اعضای هیئت مدیره نیست . اعضای هیئت مدیره بر اساس قانون و ضوابط مشخص انتخاب می شوند و تا پایان دوره مسئولیت خود به کار خود ادامه می دهند .
از لحاظ انضباطی اعطای وام مزبور چه ایرادی داشته است؟و آیا آرای انضباطی خاصی در این خصوص مثل ماجرای ماینرهای شرکت بورس صادر می شود؟
نه اصلا بحث انضباطی وجود ندارد ، تسهیلاتی را شورا برای هیئت مدیره مصوب کرده است ، که باید پرداخت شود اصلا جنبه انضباطی و خلاف قانون ندارد .
مدیران میانی بانک ها و صنایع مادر و بزرگ همین مبالغ را تسهیلات ، از بانک های طرف آن سازمان یا خود سازمات دریافت میکنند که اصلا جنبه انضباطی ندارد .
گفته می شود در پی افشای نامه مزبور شب گذشته کل هیات مدیره بورس استعفا داده اند؟آیا درست است؟
نه من چنین خبری را نشنیده ام .
ایا شما برای سقف حقوق شانیتی قائل هستید یا نیستید ، اگر نیستید ، چرا برای کارکنان سازمان سقف پرداخت تعیین کردید؟اگر هستید ، چرا با این مصوبه سقف حقوق رو دور زده اید؟مگر قانون سقف حقوق نمیگوید تحت هر عنوانی نباید به مدیر بیش از سقف داد؟وام چند میلیاردی یعنی عملا سود ماهی ۶۵ میلیونی به رئیس سازمان ، که تقریبا معادل حقوق یک مدیر دولتی است
. سازمان بورس یک سازمان غیر دولتی است و تابع قانون بودجه برای سقف و حقوق نیست . همانطور که من شنیده ام در دوره آقای دژپسند که رئیس شورا بودند ، پیشنهاد دادند که به صورت داوطلبانه سقف حقوق مشخص شود ، تا موضوع حقوق های نجومی در سازمان رعایت شود ، ولی یک واقعیتی وجود دارد مدیران به دلیل محدودیت ها در معاملات و حقوق های کم به نهادهای مالی مهاجرت می کنند و در بخش خصوصی خودشان فعالیت می کنند تا درآمد چند برابر دریافت کنند ، با این مصوبه شورا هدف این بود که تعادل بین حقوق ها و انگیزه سازمانی بیشتر شود .
سازمان بورس به عنوان یک نهاد حساس و پیچیده ، نیازمند نیروهای متخصص و با تجربه است . برای جذب و حفظ این نیروها ، ارائه انگیزه های مالی مناسب امری ضروری است . تسهیلات اعطایی به اعضای هیئت مدیره نیز با همین هدف در نظر گرفته شده است و در مقایسه با سایر سازمان ها و بنگاه های اقتصادی ، عدد قابل توجهی نیست .
چرا هیات مدیره به صورت مخفیانه وام از سازمان دریافت کردند و این تسهیلات را از بانک دریافت نکردند؟ آیا ترس از افشای مدارک بود؟
اگرچه این امکان وجود دارد که برخی از سازمان ها از طریق بانک ها به صورت غیررسمی به مدیران خود تسهیلات اعطا کنند ، اما مصوبه شورای عالی بورس به صورت رسمی و قانونی تصویب شده است و تمام جوانب آن مورد بررسی قرار گرفته است .
حداکثر عمر اعضای هیات مدیره چقدر است و چقدر تا پایان دوره ماموریت باقی مانده؟ چرا دوره وام ده ساله است؟اگر مدیر زودتر از ده سال به هر دلیلی سمت را ترک کرد ، نباید وام رو سریعا تسویه کند؟شما چقدر به مدیر فرصت تسویه دادید؟بیش از زمان مسئولیت اش ؟ آیا به مفهوم این نیست که مدیر حتی بعد از مسئولیت ش به صورت غیر مستقیم از منابع سازمان حقوق دریافت می کند؟
اعضای هیات مدیره برای پنج سال انتخاب می شوند و دوره رییس سازمان ۳۰ ماهه است . فکر می کنم حدود ۲۴ ماه تا پایان ماموریت شان باقی مانده است . دوره عضویت در هیئت مدیره یک دوره محدودی است ولی اگر دوره آن تمام شود و بخواهد از آن سازمان خارج شود باید وام خود را تسویه کند .
وقتی بخاطر شرایط بازار در مورد کارمزد نهادهای مالی سیاست انقباضی اتخاذ میکنند ، صنعت کارگزاری زیر فشار شدید است ، چرا مدیران برای خودشان سیاست انبساطی اتخاذ میکنند؟ این وام در این شرایط بازار درست بود؟
این اصلا سیاست انبساطی نیست ، اساسا سیاست نیست ، این یک تسهیلات حقوق و مزایا برای اعضای هیئت مدیره سازمان است ، ولی در مجموع شورا همیشه تاکید داشته است که باید از سازمان سیاستی اتخاذ شود که بدنه کارشناسی سازمان به دلیل مسائل معیشتی سازمان را رها نکنند و در بخش دیگری فعالیت کنند . این مصوبه را شورا تصویب کرده است نه خود سازمان. ولی فرمایش شما درست است بهتر بود که در شرایط فعلی از این کار صرف نظر می شد و باتوجه به وضعیتی که در بازار وجود دارد ، این وام پرداخت نمی شد .
ایا انتشار چنین موضوعاتی باعث دامن زدن به بی اعتمادی عموم به بورس نمیشود؟در دولتی که شعار برگشت اعتماد به بورس میدهد ، ایا این کار به کیان بورس آسیب نمیزند؟
درست است بله ، هر موضوع کوچکی می تواند به یک موضوع رسانه ای بزرگ تبدیل شود و ذهن را از اصل دلایلی مانند موضوعات اصلی مانند قیمت گذاری دستوری ، ناترازی انرژی ، معافیت های مالیاتی و غیره ، که بازار آسیب می بیند منحرف کند .