چرا ارتش افغانستان اینقدر سریع از هم پاشید؟
▫️پس از پیشرویهای برقآسای طالبان در سراسر افغانستان و درنهایت تسلیم بیچون و چرای کابل در برابر مردان مسلح امارت اسلامی، مساله چرایی فروپاشیدن ارتشی که ۲۰ سال برای برپا کردنش وقت و میلیاردها دلار هزینه شد، پرسش بسیاری از ناظران، کارشناسان و البته میلیونها شهروند افغان و غیرافغان در سراسر جهان است.
▫️اگر ارتش ملی و پلیس افغانستان برای مقاومت در برابر طالبان آموزش ندیده و تجهیز نشده بودند، دلیل وجود آنها چه بود؟ این پرسش را بسیاری از رسانههای بینالمللی در ساعات گذشته مطرح کردند؛ زمانی که ناباورانه تصاویر ورود طالبان به ارگ ریاست جمهوری پخش میشد و نیروهای مسلح افغانستان، بدون شلیک یک گلوله، پایتخت را برای تضمین «انتقال مسالمت آمیز قدرت» به حاکمان جدید تسلیم کردند.
۲۰ سال جنگ داخلی فرسایشی
▫️افغانستان در چهار دهه گذشته همواره درگیر جنگ داخلی بوده است: جنگ مجاهدین علیه جمهوری خلق و حامیان نظامی شوروی، جنگ داخلی میان گروههای مختلف جنگسالاران مجاهدین، جنگ میان طالبان و مجاهدین و سرانجام جنگ طالبان با جمهوری اسلامی افغانستان و حامیان بینالمللی آن.
▫️در طول ۲۰ سال اخیر ۱۵۰ هزار شهروند افغان در جریان درگیریها کشته شدهاند که ۴۳ هزار نفر از آنها غیرنظامی ونزدیک به ۱۱۰ هزار نفر از آنها عضو نیروهای نظامی و امنیتی بودهاند. این شمار بالای قربانیان برای بازگشت طالبان به قدرت و افغانستان به «نقطه صفر»، تایید سخنان وزیر خارجه بریتانیا و رهبر حزب دموکرات مسیحی آلمان است که هر دو خروج از عملیات در افغانستان را شکست توصیف کردند.
۸۳ میلیارد دلار هزینه برای ارتشی که مقاومت نکرد
▫️براساس اطلاعات منتشر شده از سوی ایالات متحده در ۲۰ سال گذشته ۸۳ میلیارد دلار برای ساخت، تجهیز، پشتیبانی و آموزش ارتش افغانستان هزینه شده است. این مبلغ هنگفت در کشوری خرج شده است که کمتر از ۳۰ درصد جمعیت آن در تمام ساعات شبانه روز برق دارند.
▫️با این حال، به نظر میرسد که بسیاری از اعضای اردوی ملی و پلیس، توانایی کاربرد و نگهداری تجهیزات رزمی اهدایی از سوی ایالات متحده و ناتو را نداشتند. شبکه فرانس ۲۴ گزارش میکند که گویا ایالات متحده که از سال ۲۰۱۱ میلادی خروج تدریجی نیروهایش از افغانستان را آغاز کرد، این واقعیت را نادیده گرفته بود که بسیاری از نفرات نیروهای مسلح این کشور، سواد خواندن و نوشتن هم نداشتند.
بازگشت به عصر «امارت اسلامی افغانستان»؛ از رهبران کلیدی طالبان چه میدانیم؟
بلینکن: ما نقش خود را در افغانستان ایفا کردیم
مشاوران نظامی آمریکا: ضعف فرماندهی مشکل اصلی ارتش افغانستان است
▫️هم ایالات متحده و هم دولت افغانستان درباره ارتش ۳۰۰هزار نفری خود بسیار اغراق کردند. نسبت ۱ به چهار نیروهای نظامی دولتی در برابر طالبان تا همین هفته پیش هم برای اطمینان دادن به مقاومت در برابر جنگجویان امارت اسلامی استفاده میشد. گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکایی هم برآورد میکرد پس از خروج نیروهای خارجی، دولت افغانستان احتمالا تا ۲ ماه میتواند مقاومت کند و پس از آن سقوط خواهد کرد.
▫️از سوی دیگر «مرکز مبارزه با تروریسم» وابسته به دانشسرای پرآوازه وست پوینت ایالات متحده آمریکا در گزارشی در سال ۲۰۲۰ میلادی اعلام کرد که تنها ۱۸هزار نفر از اعضای نیروهای مسلح افغانستان تحت امر وزارت دفاع بودند و مابقی برای پلیس یا دیگر نیروهای امنیتی کار میکردند.
▫️علاوه بر همه اینها، از قرار معلوم ایالات متحده ضعفها و ناتوانیهای اردوی ملی را عامدانه پنهان میکرده است.
▫️جان سوپکو، مدیر دفتر بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) اخیرا فاش کرد: «زمانیکه نوبت به ارزیابی ارتش افغانستان میرسید، نظامیان اهداف را با هدف دستیابی آسانتر تغییر میدادند تا بگویند موفق شدهایم. وقتی هم که نمیتوانستند موفق شوند، اطلاعات شکست را بهشکل محرمانه طبقهبندی میکردند تا از افشای آن جلوگیری کنند. آنها [نظامیان ناظر آمریکایی] میدانستند که چقدر وضع ارتش افغانستان خراب است.»
▫️آخرین گزارش «سیگار» به به کنگره هشدار داده بود که «استفاده از سیستم پیشرفته تسلیحات، خودروها و پشتیبانی ارتشهای غربی به شدت از توان نظامیان عمدتا کمسواد افغانستان خارج است».
کشوری که همچنان به شدت قومیتی است
▫️ساختار دولت-ملت و نهادها و عقلانیت بروکراتیک در افغانستان از قرار معلوم هیچگاه با جامعه این کشور هماهنگ نشده است. گزارشهای پرشمار از تمایل قومیتی کارکنان دولت و ارتش به طالبان در هفتههای اخیر منتشر شده است.