✅منابع پایه پولی چیست ؟
تولید پایه پولی توسط بانک مرکزی انجام می‌شود اما این به این معنی نیست که بانک مرکزی می‌تواند به دلخواه هر مقدار پولی را تولید کند. پول تولید شده در بانک مرکزی در ترازنامه آن از دو بخش منابع و مصارف قابل بررسی است.
👈طلا
طلا از دیرباز به عنوان پول استفاده می‌شده است. در زمان‌های نه چندان دور نیز طلا به عنوان پشتوانه اصلی پول کاغذی استفاده می‌شد. با ایجاد پول فیات استفاده از طلا به عنوان پشتوانه پول منسوخ شد اما همچنان طلا به عنوان یک از اصلی‌ترین منابع پایه پولی به شمار می‌آید. فرآیند کار بدین صورت است که بانک مرکزی با دریافت طلا از افراد مختلف و ذخیره آن، معادل ریالی آن را به صاحبان طلا می‌دهد که باعث افزایش پایه پولی می‌شود.
👈دارایی‌های خارجی
دومین منبع تولید پول پایه دارایی‌های خارجی است. بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها در ازای صادرات محصول به کشورهای دیگر ارز خارجی دریافت می‌کنند. بانک مرکزی با دریافت این ارزها معادل ریالی آن را به شرکت‌ها پرداخت می‌کند که منجر به تولید پول پرقدرت و افزایش پایه پولی می‌شود. بانک مرکزی از ذخایر ارزی خود می‌تواند برای دخالت در بازار ارز و تنظیم قیمت آن‌ها استفاده کند.
👈خالص دارایی ترازنامه بانک مرکزی
به میزان خالص بدهی دولت به بانک مرکزی خالص دارایی ترازنامه گفته می‌شود و یکی از منابع اصلی تولید پول پایه در نظام اقتصادی است. در کشورهای با اقتصاد ضعیف دولت‌ها برای جبران کسری بودجه خود از بانک‌های مرکزی قرض می‌گیرند و به اصطلاح کسری خود را پولی می‌کنند. در طی این فرآیند بانک مرکزی با اضافه کردن مقدار وام به ترازنامه خود پول مورد نیاز را تولید و پایه پولی را افزایش می‌دهد.
👈بانک‌های بدهکار
چهارمین منبع تولید پایه پول بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی است. در برخی از شرایط خاص که نیاز بخش خصوصی به وام زیاد است و نرخ بهره بازار از نرخ تنزیل از بانک مرکزی بیشتر است، بانک‌ها از بانک مرکزی درخواست وام می‌دهند و از آن برای پرداخت وام به افراد استفاده می‌کنند که این خود باعث افزایش پول پرقدرت می‌شود و می‌تواند با وجود ضریب فزاینده پولی نقدینگی را به شدت افزایش دهد.
👈خالص سایر دارایی‌های بانک مرکزی
اگر سایر بدهی‌های بانک مرکزی، ودیعه‌های پرداخت شده برای ثبت سفارش کالاهای بخش غیردولتی، حساب سرمایه و پیش پرداخت اعتبارات اسناد بخش دولتی را از سایر دارایی‌های بانک‌های مرکزی کم کنیم خالص سایر دارایی‌ها به دست می‌آید که منبعی برای ایجاد پول و افزایش پایه پولی است.