بورس۲۴ : در شرایطی که قرار است از طرح «معاملات پایانی» بورس تهران هم‌زمان با افتتاحیه کیش اینوکس ۲۰۲۵ رونمایی شود، محمود گودرزی مدیرعامل بورس تهران جزییات تازه‌ای از اجرای قاعده مرحله «معاملات پایانی» (Trading At Last) موسوم به TAL را اعلام کرد.

براساس مصوبه هیات مدیره شرکت بورس تهران و وفق تبصره یک و بند ۵ ماده ۹ دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران، قرار است از روز سه شنبه ۲۰ آبان ۱۴۰۴ قاعده مرحله «معاملات پایانی» (TAL) در اوراق سهام پذیرفته شده در تابلوی اصلی بازار اول بورس تهران اجرایی شود.

برای روشن‌تر شدن ابعاد این طرح با محمود گودرزی مدیرعامل بورس تهران گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

یکی از اهداف بورس تهران توسعه بازار و افزایش کارایی اطلاعاتی و معاملاتی است، آیا در این حوزه برنامه خاصی دارید؟

بورس تهران همواره خود را متعهد به توسعه بازار می‌داند. جدا از افت و خیزهای بازار و روند شاخص‌های آن، اولویت اصلی بورس تهران ، توسعه بازار و نزدیک شدن آن به استانداردهای پذیرفته شده بین المللی است. در زمینه افزایش کارایی بازار و استاندارد شدن آن، یکی از اقدامات در شرف اجرا، افزودن مرحله معاملات پایانی یا همان TAL به فازهای معاملاتی بورس تهران است. در این زمینه مطالعات زیادی در مورد ساختار معاملاتی بورس های مختلف و شرایط معاملاتی بورس تهران و آثار اصلاح و بهبود مراحل معاملاتی انجام شده و از نظر فنی نیز بررسی های لازم صورت گرفته است. بهره‌گیری از جلسه معاملات پایانی به تصویب هیات مدیره بورس تهران نیز رسیده است. انشالله این مرحله معاملاتی در چند روز آینده در بورس تهران عملیاتی می شود.

لطفا کمی در مورد فازهای معاملاتی و به ویژه مرحله معاملات پایانی توضیح دهید. این فاز معاملاتی چه ویژگی خاصی دارد و چه کمکی به بهبود روند معاملات می‌کند؟

فازهای معاملاتی در بورس‌های اوراق بهادار شرایطی مشابه و استاندارد دارند و شامل مرحله پیش گشایش، گشایش، حراج پیوسته، حراج ناپیوسته پایانی و معاملات پایانی هستند. از این ۵ مرحله معاملاتی فقط ۳ مرحله اول در بازار سرمایه ایران انجام می‌شوند؛ هر چند هر ۵ مرحله در دستورالعمل اجرایی معاملات پیش بینی شده‌اند. مرحله معاملات پایانی فاز معاملاتی بسیار مهمی است. در این مرحله، معاملات به صورت حراج تک قیمتی و تنها با قیمت پایانی امکان‌پذیر است. مرحله معاملات پایانی برای سرمایه‌گذارانی که نمی‌خواهند در معرض ریسک نوسان قیمت طی روز باشند و تمایل دارند با قیمت پایانی معامله کنند، مرحله‌ای بسیار جذاب است. این مرحله به ویژه برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردانان و تمامی مدیران سرمایه‌گذاری که برای مشتریان خود خرید و فروش می‌کنند، اهمیت مضاعفی دارد. این مرحله معاملاتی در تمامی بورس‌های پیشرفته وجود دارد و بخش مهمی از معاملات بازار را به خود اختصاص می‌دهد.

اشاره کردید که این مرحله معاملاتی در دستورالعمل اجرایی معاملات پیش بینی شده، از نظر مقرراتی اجرای این مرحله تابع چه ضوابطی است؟

در بند ۵ ماده ۶ دستورالعمل اجرایی معاملات بورس تهران، مرحله معاملات پایانی تعریف شده است. بر این اساس این فاز معاملاتی ۱۵ دقیقه پایانی جلسه معاملاتی برگزار می‌شود و طی آن ورود سفارش و انجام معامله تنها با قیمت پایانی امکان‌پذیر است. بنابراین بر اساس مقررات موجود اجرای این مرحله امکان پذیر است و نیاز به تصویب مقررات جدیدی ندارد.

سرمایه‌گذاران بازار سرمایه ایران از چه زمانی می‌توانند از مزایای این مرحله معاملاتی برخوردار باشند؟

همکاران ما در بورس تهران و شرکت مدیریت فناوری در تلاش هستند که امکان اجرایی شدن این مرحله مهم معاملاتی هم‌زمان با افتتاح نمایشگاه بورس در کیش، مهیا شود. اطمینان دارم که این امر در نزدیک شدن بازار سرمایه ایران به استانداردهای بین المللی نقش موثری خواهد داشت و امیدوارم که با استقبال فعالان بازار مواجه شود.