به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه ایران(سنا)، مس برای هزاران سال، تاریخ و تمدن بشر را شکل داده است. در سده ۲۰ میلادی، بی‌تردید داستان مس ارتباط انکارناپذیری با افزایش تقاضا برای برق داشته است. با مهار نیروی برق، این فلز به جزء ضروری سیستم انرژی و فناوری مدرن ما تبدیل شد. در سده ۲۱ میلادی انتظار داریم، همگام با تلاش برای بهبود استانداردهای زندگی بشر، گذار به اقتصاد بدون آلودگی (سیاست کربن صفر) و دیجیتالی شدن صنایع و جوامع، مس همچنان یکی از اجزای حیاتی زندگی مدرن باقی بماند.
تقاضا
در طول ۷۵ سال گذشته، مجموع تقاضای جهانی مس با نرخ رشد ۳.۱ درصد (بر مبنای نرخ رشد سالانه مرکب) افزایش یافته است اما این نرخ رشد در سال‌های اخیر کمتر شده به طوری که در ۱۵ سال منتهی به ۲۰۲۱ نرخ رشد تقاضای مس تنها ۱.۹ درصد در سال بوده است. با این حال، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۵ این رقم به سالانه ۲.۶ درصد افزایش پیدا کند. این بهبود تقاضا تحت تاثیر ۳ تم اصلی اتفاق خواهد افتاد: رشد معمول اقتصاد جهان، زمینه‌های جدیدتر گذار انرژی و فناوری دیجیتال (در درجه اول، مراکز داده).
تقاضای سنتی و معمول به ارتباط بنیادی بین رشد اقتصادی، مصرف برق و فلز مس اشاره دارد. از سده ۲۰ تا ۲۱ میلادی، همگام با توسعه کشورها، برق در دسترس صنایع و منازل قرار گرفت. این اتفاق به خلق محصولاتی همچون روشنایی، ماشین ظرفشویی، یخچال، تهویه مطبوع، رادیو و تلویزیون، رایانه و گوشی هوشمند منجر شد که استانداردهای زندگی را ارتقاء داد. تنها این محصولات نیستند که به مس نیاز دارند بلکه کارخانه‌ها و زنجیره‌های عرضه خدمات این محصولات و زیرساخت‌های تولید برق مورد استفاده در آنها نیز به مس نیاز دارند. کاربرد گسترده مس در بخش‌های مختلف، این فلز را در برابر کاهش تقاضای یک بخش خاص بیمه کرده است. با توجه به افزایش استانداردهای زندگی در سراسر جهان، انتظار می‌رود تقاضای سنتی در جهان توسعه‌یافته همچنان بالا باشد و تقاضا برای مس نیز از همین رویه پیروی کند. با در نظر گرفتن همه عوامل پیش‌بینی می‌شود، تقاضای جهانی مس تا سال ۲۰۵۰ با حدود ۷۰ درصد رشد به سطح ۵۰ میلیون تن افزایش پیدا کند.
همگام با رشد (هر چند ضعیف) تقاضا، میزان مصرف نیز صعودی بوده است.
در نمودار زیر، میزان مصرف مس تصفیه‌شده از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۳ مشاهده می‌شود.
عرضه
همچون تقاضا، عرضه مس نیز تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. اولین و مهمترین منبع عرضه مس، معادن هستند. منبع دوم، قراضه مس است. منابع تهیه قراضه مس یا بازیافت محصولاتی است که عمرشان پایان یافته (قراضه قدیمی) یا حاصل ضایعات در روند تولید (قراضه نو) است. قراضه مس تا حدی بار را از دوش معادن به عنوان منبع اصلی تولید مس برمی‌دارد.
پیش‌بینی می‌شود، در ۳۰ سال آینده مس بازیافتی یکی از منابع مهم عرضه این فلز باشد. در عین حال، مانع اصلی برای عرضه مس بازیافتی، دسترسی به قراضه است. با این همه انتظار می‌رود، اهمیت استراتژیک مس موجب افزایش نرخ جمع‌آوری و بازیافت قراضه از سطوح کنونی به ۵۶ درصد تا سال ۲۰۳۵ شود. همچنین پیش‌بینی می‌شود، عرضه قراضه برای تولید مس از حدود ۳۰ درصد کنونی به حدود ۴۰ درصد تا سال ۲۰۳۵ و حدود ۵۰ درصد تا سال ۲۰۵۰ برسد.
تولید معدنی
عمده ذخایر و تولید مس در آمریکای لاتین، استرالیا و آفریقا متمرکز شده است. در ۳۰ سال گذشته، تولید معدنی مس با رشد چشمگیری روبه‌رو بوده و با دوبرابر افزایش به ۲ میلیون تن رسیده است. عمده این رشد تولید به ترتیب مربوط به آمریکای لاتین (به ویژه شیلی)، منطقه آسیا- اقیانوسیه و آفریقا بوده است. انتظار می‌رود افزایش عرضه در ۱۰ سال آینده مربوط به همین مناطق باشد.
در نمودار زیر میزان تولید جهانی مس از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۳ مشاهده می‌شود.
سرمایه‌گذاری
دسترسی به سرمایه مورد نیاز یکی از مشکلات بزرگ تولیدکنندگان مس است. با وجود همه چالش‌ها، پیش‌بینی می‌شود مجموع سرمایه‌گذاری برای طرح‌های توسعه‌ای مس از سال ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۴ به حدود ۲۵۰ میلیارد دلار (بر اساس قیمت واقعی دلار ۲۰۲۴) برسد. این رقم نشان‌دهنده افزایشی چشمگیر نسبت به ۱۰ سال قبل است. در سال ۲۰۱۴ مجموع سرمایه‌گذاری‌ها برای پروژه‌های تولید مس حدود ۱۵۰ میلیارد دلار بود.
قیمت
قیمت‌گذاری مس به عوامل مختلفی همچون رشد اقتصادی، تمایل سرمایه‌گذاران، فعالیت‌های صنعتی، میزان ذخایر، هزینه‌های تولید، نرخ‌های مبادله ارز، نرخ‌های بهره بانکی و رخدادهای ژئوپلیتیک بستگی دارد. در کوتاه‌مدت، قیمت مس تحت تاثیر تغییر عرضه و تقاضا نوسان می‌کند اما در بلندمدت، به روندهای عرضه و تقاضا و محرک‌های بازار بستگی دارد. بر این اساس، پیش‌بینی دقیق قیمت مس تقریبا غیرممکن است. با این حال، در صورتی که اقتصاد جهان با نرخ بالاتری رشد کند و میزان عرضه در سطوح فعلی باقی بماند، تقاضا افزایش می‌یابد و قیمت‌ها شاهد جهش خواهند بود.
در نمودار زیر، روند نوسان قیمت مس در ۱۰ سال گذشته مشاهده می‌شود.
به سوی ۲۰۵۰
آنچه ۲۵ سال آینده را متمایز می‌کند، تغییر میزان تقاضای مس از سوی بخش‌های سنتی (تولید و توزیع برق)، کربن‌زدایی (گذار انرژی) و دیجیتالی شدن در همه اقتصادهای کم‌درآمد، با درآمد متوسط و بالاست. در حال حاضر، تقاضای مس این ۳ بخش به ترتیب ۹۲ درصد، ۷ درصد و یک درصد است. پیش‌بینی می‌شود این ارقام تا سال ۲۰۵۰ به ترتیب به ۷۱ درصد، ۲۳ درصد و ۶ درصد تغییر کنند. برخلاف سده ۲۰ میلادی که استفاده از خودرو، برق و کالاهای الکترونیکی مصرفی در سراسر جهان در زمان‌های متفاوتی رخ داد، انتظار می‌رود فناوری‌های خودرو برقی، انرژی‌های تجدیدپذیر و مراکز داده که مصرف مس بالایی دارند، تقریبا به طور هم‌زمان در سراسر جهان اتفاق بیفتد.
در این میان، عواملی همچون جایگزینی یا صرفه‌جویی می‌توانند این رشد چشمگیر تقاضا برای مس را تحت تاثیر قرار دهند. جایگزینی عبارت است از به‌کارگیری عناصر و مواد دیگر همچون آلومینیوم، پلاستیک یا فیبر نوری به جای مس که در برخی موارد ارزانتر، سبک‌تر یا کارآمدتر باشند. صرفه‌جویی نیز به کاهش استفاده از مس در برخی محصولات اشاره دارد.