بورس۲۴ : غلامرضاملاطاهری معاون طرح و برنامه ریزی راهبردی برنامه راهبردی ملی مس در نشست خبری مس در اقتصاد کم کربن شناسایی اعضای و تقاضا و پیامدهای قیمتی در بازار گفت: شرکت ملی صنایع مس ایران،در شهر کار بهینه‌سازی و تحلیل صنعت مس متمرکز است. مواردی که در ادامه مطرح می‌کنم، با هدف ارائه نگاهی تازه و غیرتکراری نسبت به صنعت مس تنظیم شده و بر ابعاد نوین توسعه پایدار در این صنعت تاکید دارد. همان‌گونه که مستحضرید، با توجه به گذار جهانی به سمت «صنعت سبز» و فرآیندهای کربن‌زدایی، صنعت مس از جایگاه ویژه‌ای در جذب سرمایه‌گذاری برخوردار است. با این حال، باید توجه داشت که حرکت به سمت تولید «مس سبز»، هرچند یک فرصت استراتژیک محسوب می‌شود، در عین حال ریسک محدودی نیز برای این صنعت به همراه دارد؛ هرچند این ریسک از منظر تاثیرگذاری بسیار ناچیز است.
در مسیر حرکت به سمت «مس سبز»، مجموعه‌ای از الزامات جهانی کربن‌زدایی مطرح است که زنجیره معدن و فلزات، از جمله مس، را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مشابه آنچه در صنعت فولاد نیز مشاهده می‌شود، موضوع «ردپای کربن» و «مالیات کربن» اهمیت روزافزونی یافته است. در این میان، اگرچه صنعت مس از مزیت نسبی بالایی در این زمینه برخوردار است، اما همان‌گونه که اشاره شد، تهدیدهای جزئی نیز وجود دارد. استاندارد بین‌المللی « Copper Mark (RRAES) » اکنون به‌عنوان معیار جهانی شناخته می‌شود که تولیدکنندگان مس را ملزم می‌سازد تا فرآیندهای خود را به سوی تولید مس سبز با کربن حداقلی هدایت کنند. به‌بیان ساده، همان‌گونه که در بازار کالاهای مصرفی شاهد تمایز قیمت بین محصولات معمولی و محصولات دارای نشانهای زیست‌محیطی هستیم، تولید مس سبز نیز با هزینه و در نتیجه قیمت بالاتری همراه است. اکنون پرسش اساسی این است که آیا بازار جهانی، ظرفیت پذیرش این پریمیوم قیمتی را دارد یا خیر.
در حال حاضر، حدود ۳۰ درصد از تولیدات جهانی مس به محصولات سبز اختصاص یافته است و پیش‌بینی می‌شود طی سال‌های آینده این رویکرد به یک الزام قطعی تبدیل شود. ازاین‌رو، ضروری است که از هم‌اکنون، شرکت ملی صنایع مس ایران تمهیدات لازم را برای حضور پرقدرت در این بخش اتخاذ کند.
در سطح جهانی، دو ابزار اصلی برای کنترل و کاهش آلایندگی کربنی طراحی شده است: نخست، نظام مالیات بر کربن که در کشورهایی مانند سوئد به ازای انتشار هر ۷ تن کربن، حدود ۱۱۰ دلار مالیات اخذ می‌شود و در اروپا نیز این رقم به‌طور میانگین ۹۰ یورو است. دوم، «طرح‌های تجارت انتشار ( ETS )» است که در قالب آن برای میزان انتشار مجاز کربن سقف مشخصی تعیین شده و شرکت‌ها موظف‌اند میزان مازاد انتشار خود را از طریق خرید و فروش سهمیه جبران کنند.
در پیش‌بینی روند آینده مصرف جهانی مس، انتظار می‌رود که تقاضا تا سال ۲۰۵۰ به حدود ۶ میلیون تن افزایش یابد که نسبت به وضعیت کنونی رشدی شش‌برابری محسوب می‌شود. این رشد صرفا ناشی از توسعه بخش‌های انرژی تجدیدپذیر نیست، بلکه عوامل کلان‌تری همچون رشد اقتصادی، جمعیت، شهرنشینی و فناوری نیز در آن نقش دارند. هم‌زمان، ریسک‌هایی نظیر بی‌ثباتی‌های ژئوپولیتیک، تغییرات آب و هوا، محدودیت‌های تجاری و تغییر ساختار اقتصاد جهانی به سمت خدمات نیز می‌تواند بر مصرف مس اثر منفی بگذارد.
بر اساس داده‌های تحلیلی، مصرف مس پالایش‌شده جهان در سال ۲۰۲۳ به ۲۷.۳۰۴ میلیون تن رسیده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۵ در حدود ۲۷.۱۹ میلیون تن تثبیت شود. در افق بلندمدت، مازاد تقاضای جهانی مس تا حدود ۷.۵۴۷ میلیون تن افزایش خواهد یافت. این عدم تعادل، به دلیل رشد پایدار تقاضا و محدودیت‌های عرضه، نشانهای از استمرار روند افزایشی قیمت جهانی مس است. با توجه به قیمت تعادلی کنونی در محدوده ۱۰ هزار دلار به ازای هر تن، پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۵ این سطح حفظ شود و تا سال ۲۰۲۹، در سناریوی میانه قیمت به حدود ۱۴ هزار دلار و در سناریوی خوش‌بینانه به مرز ۱۷ هزار دلار برسد. این رشد قیمتی ناشی از توسعه انرژی‌های سبز، گسترش خودروهای الکتریکی، استفاده از فیبر نوری و تغییر ساختار مصرف جهانی فلزات است.
اکنون به ساختار عملیاتی شرکت ملی صنایع مس ایران می‌پردازیم.
ذخایر قطعی شرکت در حال حاضر حدود ۶/۵ میلیارد تن برآورد می‌شود و ذخایر زمین‌شناسی آن نیز حدود ۲۲/۵ میلیارد تن است. این میزان ذخیره برای تامین تولید سالیانه ۱ میلیون تن «مس محتوای معدنی» به مدت ۲۵ سال کفایت می‌کند.
در حال حاضر، میزان استخراج سالیانه سنگ سولفور حدود ۷۰ میلیون تن است؛ برای تحقق هدف تولید ۱ میلیون تن مس محتوای معدنی، باید این رقم به حدود ۳۰۰ میلیون تن افزایش یابد. برنامه تامین ماشین‌آلات موردنیاز آغاز شده و تاکنون قرارداد خرید ۱۳۰ دستگاه نهایی و در حال تحویل است.
در بخش تغلیظ، طبق برنامه توسعه هفتم، هدف افزایش ظرفیت به حدود ۳ میلیون و ۲۰ هزار تن کنسانتره تعیین شده است. با احتساب طرح‌های جاری، ظرفیت کل بیش از ۴ میلیون تن کنسانتره برنامه‌ریزی شده و تمامی قراردادهای آن منعقد و در حال اجرا است. این برنامه به‌صورت مرحله‌ای طراحی شده است تا بازگشت سرمایه هر فاز، منابع مالی لازم برای فاز بعدی را تامین کند.
در حوزه ذوب و تولید کاتد، ظرفیت فعلی شرکت حدود ۳۲۰ هزار تن است که با بهره‌برداری از طرح کاتد سنگون، به ۵۲۰ هزار تن افزایش خواهد یافت. در گام نخست، با راه‌اندازی واحدهای جدید ذوب و پالایش، ظرفیت تولید «مس محتوای معدنی» به حدود ۸۰۰ هزار تن و ظرفیت تولید کاتد به ۵۲۰ هزار تن می‌رسد. تامین مالی این فازها نیز مبنای اجرای فاز دوم و دستیابی به هدف نهایی تولید سالیانه ۱ میلیون تن مس محتوای معدنی خواهد بود.
به‌این‌ترتیب، شرکت ملی صنایع مس ایران با اتکا به ذخایر قابل‌اتکا، توسعه پیوسته زنجیره ارزش از معدن تا کاتد، و انطباق تدریجی با استانداردهای بین‌المللی محیط‌زیستی نظیر « Copper Mark »، مسیر تحقق «تولید پایدار و سبز» را در چارچوب راهبرد کلان خود دنبال می‌کند.