اقتصاد آزاد یا رانت انرژی
قبلا هم در این خصوص نوشتیم که به بهانه آزادسازی اقتصاد نمی شود «مشوق» ها را حذف کرد.
فرض کنید یک پلنت متانول یک میلیارد دلار هزینه دارد و ۱۰۰ میلیون دلار سود. یعنی بازدهی ۱۰ درصد! با فرض اقتصاد آزاد این پلنت در ایران ساخته می شود یا کانادا؟ قطعا کانادا چون بازدهی ۱۰ درصد کانادا مطلوبیت بیشتری دارد.
با ادبیات سرمایه گذاری صرف ریسک اقتصاد ما فرضا ۱۰ درصد بیشتر از کانادا است. بنابراین برای جذب سرمایه باید بازدهی سرمایه گذاری در ایران را ۱۰ درصد بالاتر ببریم. چگونه این اتفاق ممکن است؟ فقط با مشوق ها. یعنی یک گزاره منطقی داریم که اگر پلنت یک میلیون تنی را میخواهید (آنگاه) «باید» ۱۰ درصد مشوق بدهید. نقیض گزاره این می شود که اگر ۱۰ درصد را ندهید از متانول خبری نیست. این تقریبا قابل تعمیم به اکثر صنایع است.
مشوق ها کدامند؟
مهترین آن انرژی ارزانتر، و دیگر گزینه ها مالیات و تعرفه است. حالا اگر تمام این موارد حذف شود آیا سرمایه ثابت شکل میگیرد؟ حداقل منظر اقتصادی خیلی بعید است. شاید سرمایه گذاریهای بدون توجیه نهادهای دولتی. تصور جذب سرمایه به تولید بدون مشوق و یارانه بسیار دشوار است. اگر این مسیر طی شود به مقطه ای می رسیم که تولید جدیدی انجام نمی شود دوباره ناچار می شویم برگردیم به حالا چه مشوقی بدهیم!!
یک راه سهل ممتنع هم اینکه تنش با ابر قدرتها را حذف کنیم تا صرف ریسک مانند امارات و کانادا شود.