البته در کشورهای دنیا بخش خصوصی سرمایه گذاری انجام می¬دهد اما در ایران به دلایلی که در جلسه قبل توضیح داده شد تمام سرمایه گذاری در دست دولت است. درآمدهای نفتی در دست دولت بوده است و این باعث شده است که بخش خصوصی تضعیف شود. بنابراین از دولت انتظار میرود زیرساختهای کشور را سرمایه گذاری کند. متاسفانه بخش زیادی از بودجه های عمرانی تصویب شده اجرا نمی شود و بودجه آن تخصیص داده نمیشود. وقتی کسری بودجه زیادتر از انتظار شود اولین بخشی که از آن چشم پوشی می¬شود بودجه عمرانی است.
چند درصد از درآمد نفت به بودجه عمرانی تخصیص داده می¬شود؟ در سالهای مختلف، دولت درآمدی که از فروش نفت داشته است را تماما در سرمایه گذاری به کار نبرده است یعنی دولت به طور نامتوازن ثروت نسل آینده را امروز خرج کرده است
. در سال ۱۳۸۲، ۵۷ درصد و در برخی سالها مثل ۸۸ و ۸۹ عدد بالاتری بوده و اکنون به ۴۶ درصد رسیده است. یعنی پیش بینی این است که حداکثر نصف آن درآمدی که نفت فروخته می شود را بتوان سرمایه گذاری کرد.
بودجه عمرانی به میلیارد دلار نشان میدهد که بودجه عمرانی چقدر کوچک شده است. در سالهای ۸۲ و ۸۳ حدود ۸ الی ۹ میلیارد دلار در اقتصاد از طرف دولت سرمایه گذاری انجام میشده است. در نیمه دوم دهه ۸۰ با افزایش قیمت نفت، سرمایه گذاری از طرف دولت به دلیل بالا رفتن درآمد نفت و تضعیف غیر واقعی قیمت ارز افزایش پیدا کرده است. در سال ۹۰ و ۹۱ با جهش شدید قمیت دلار، مخارج عمرانی به ۶ میلیارد دلار سقوط می کند و تا سال ۹۶ تا ۱۲ میلیارد دلار افزایش یافته و باز با شروع تحریم ها و افزایش قمیت ارز در لایحه ۱۴۰۰ پیش بینی شده است که ۴ میلیارد دلار سرمایه گذاری در اقتصاد از سمت دولت انجام شود.
میزان بودجه عمرانی چه اهمیتی دارد و چه تاثیری در بورس خواهد داشت؟ مهمترین صنعتی که در بورس وابسته به بودجه های عمرانی است صنعت سیمان است. در این صنعت ظرفیت اسمی معادل ۹۰ میلیون تن سیمان است. در گذشته به گزارش بانک مرکزی سالیانه ۱۲۰ میلیون مترمربع ساختمان ساخته میشده که امسال و دو سه سال گذشته به کمتر از ۸۰ میلیون متر مربع رسیده است. هر مترمربع ساختمان که امروزه اکثرا اسکلت فلزی و بتنی است کمتر از ۱۵۰ کیلوگرم سیمان مصرف میکند. ۱۵۰ کیلو گرم مصرف سیمان در ۸۰ میلیون متر مربعی که ساختمان ساخته میشود ضرب شود، حدود ۱۲ میلیون تن سیمان لازم داریم. مصرف سیمان کشور چیزی حدود ۴۲ میلیون تن است. اگر ۱۲ میلیون تن در بخش ساختمان مصرف شود بخش بزرگی از مصرف سیمان وابسته به بودجه عمرانی است نه بخش مسکن و ساخت و ساز که توسط بخش خصوصی انجام می¬شود. بودجه عمرانی دولت به طور واقعی به شدت کاهش پیدا کرده و صنعت سیمان تحت فشار قرار گرفته است و زیر ظرفیت کار میکند. به طوری که حدودا ۴۰ میلیون تن مصرف داخلی است و با ۱۰ میلیون تن صادرات سیمان و کلینکر برابر با ۵۲ میلیون تن میشود و با این وضعیت بودجه عمرانی و ساخت و ساز به ۹۰ میلیون تن ظرفیت اسمی نمیتوانیم برسیم. بخش بودجه عمرانی روی صنعت سیمان و صنعت پیمانکاری تاثیر میگذارد.