قیمت هر دلار آمریکا، که در هفته جاری ۱۲درصد رشد کرده، دیروز باز هم رشد کرد و به محدوده ۱۶هزار تومان رسید. این روند به افزایش شدید قیمت طلا و سکه منجر شد.
به‌گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، دیگر صحبت کردن از کنترل قیمت در بازار ارز معنا ندارد؛ قیمت هر دلار آمریکا، از ۸آبان ماه که قیمت هر دلار آمریکا ۱۱هزار و۱۵۰تومان بود، تاکنون دست‌کم ۴۰درصد رشد کرده و به مرز ۱۶هزار تومان رسیده است. در طول این مدت دولت و مقامات بانک مرکزی بارها تاکید کرده‌اند کنترل بازار ارز را در دست دارند و دوباره قیمت‌ها را کاهش خواهند داد اما بازار اثبات کرده قدرتش از سیاست‌های دستوری و تزریقی، در بازار ارز، قوی‌تر است. به‌نظر می‌رسد با صعود قیمت دلار تا قله ۱۶هزار تومان، حالا دیگر همه رشته‌های یک سال گذشته بانک‌مرکزی، برای تثبیت نرخ‌ها در بازار ارز، در حال پنبه شدن است.
رشد تا مرز ۱۶هزار تومان
قیمت هر دلار آمریکا از زمان قرار گرفتن نام ایران در فهرست سیاه FATF در روز جمعه تاکنون وارد یک کانال صعودی پر قدرت شده، در مبادلات دیروز و در ابتدای صبح قیمت هر دلار آمریکا در محدوده ۱۵هزارو۶۰۰ تا ۱۵هزارو۷۵۰تومان دادوستد می‌شد اما از بعدازظهر یکباره تا محدوده ۱۶هزار تومان پیشروی کرد. بیشترین حجم دادوستد‌ها در بازارهای آزاد ارز عمده، در تهران، نظیر سبزه‌میدان و چهارراه استانبول، بین ساعت ۱۱صبح تا ۱۷ انجام می‌شود و دلار در این ساعات از روز با شیب تقاضا مواجه می‌شود و بعد از ساعت۱۷ با کاهش حجم تقاضا از التهاب بازار کاسته می‌شود. به‌نظر می‌رسد قرار گرفتن نام ایران در فهرست سیاه FATF از روز جمعه و شیوع ویروس کرونا که به کاهش سطح مراودات تجاری با کشورهای همسایه ایران منجر شده، ازجمله دلایل رشد قیمت دلار است. مضاف بر این هرسال همزمان با روزهای پایانی سال، بر حجم تقاضا برای خرید ارز اضافه می‌شود.
رد تیوری توطیه
برخی طرفداران تیوری توطیه، این سیر صعودی را ناشی از سیاست‌های دولت برای تامین کسری بودجه می‌دانند؛ با این حال هادی حق‌شناس از کارشناسان اقتصادی نزدیک به دولت معتقد است: تصور حمایت دولت از افزایش قیمت ارز برای تامین کسری بودجه به‌دلیل آثار منفی فراوان آن، فرضیه‌ای اشتباه است. دولت می‌تواند از محل تسعیر نرخ ارز مشکل خود را حل کند، اما این طرح به‌دلیل مشکلات فراوان توجیه اقتصادی ندارد. به‌گفته او هرچند افزایش قیمت ارز می‌تواند بخشی از کمبود بودجه دولت را تامین کند، اما آثار منفی دیگری مانند افزایش نرخ تورم، هدایت نقدینگی به سمت سفته‌بازی، آسیب بخش اقتصادی و افزایش قیمت مواداولیه،بخشی از تبعات افزایش قیمت ارز است.
عوامل رشد
در چنین شرایطی محتمل‌ترین سناریوها درباره دلایل افزایش قیمت ارز، اثر روانی ناشی از قرار گرفتن نام ایران در فهرست سیاه FATF و شیوع ویروس کروناست. افزون بر این گمان می‌رود کندی روابط تجاری با چین که به دشواری‌های بیشتر برای تبدیل یوان به سایر ارزها منجر شده هم ازجمله دلایلی بوده که در افزایش قیمت ارز در هفته جاری نقش داشته است. یحیی آل‌اسحاق، رییس اتاق بازرگانی ایران و عراق، با اعلام ۴عامل موثر در افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر گفت: افزایش قیمت ارز ناشی از جو روانی حاکم بر جامعه به‌دلیل شرایط سیاسی، انتخابات، FATF و همچنین نزدیک شدن به ایام نوروز و افزایش تقاضاست. او با اشاره به نقش رشد نقدینگی و پول‌های پرقدرت در این روند صعودی افزود: ۹۰درصد نقدینگی در دست ۱۰درصد از جامعه است که دایما وجوه را از حوزه‌ای به حوزه دیگر منتقل می‌کنند. آل‌اسحاق ادامه داد: به‌نظر می‌رسد اظهارات عبدالناصر همتی درباره امکان کنترل نرخ دور از حقیقت نیست و شرایط کنونی گذرا خواهد بود.
ارزش واقعی دلار
با این حال سینا سلیمانی از تحلیلگران بازارهای مالی در کانال شخصی‌اش نوشت: ارزش واقعی دلار با درنظر گرفتن حجم نقدینگی و قدرت جذب بخش صادرات، در سطح ۱۴۱۰۰ الی ۱۶۴۵۰ تومان است. او افزود: یکی از معیارهایی که همواره می‌توان در تشخیص قیمت ارز استفاده کرد، بررسی بازارهای موازی است. اگر به بازارهای کالایی مثل بازار خودرو توجه کنید، قیمت‌ها به سطح نرخ دلار ۱۵هزارتومانی نزدیک شده‌اند که این روند در بازار خودرو بیشتر نمود پیدا می‌کند؛ زیرا از سطح کنترل پذیری کمتری برخوردار است.
بازار سکه و طلا هم داغ شد
همزمان با افزایش قیمت دلار، قیمت سکه و طلا هم در بازار آزاد با رشد مواجه شده و گرایش مردم به خرید طلای دست دوم افزایش پیدا کرده است. البته به‌طور سنتی هرسال همزمان با نزدیک شدن به پایان سال تقاضا برای خرید طلا افزایش می‌یابد و قیمت هم رشد می‌کند اما امسال رشد قیمت دلار هم بر عوامل قبلی اضافه شده. این روند موجب شد دیروز قیمت هر قطعه سکه طرح جدید به ۶میلیون و ۱۵۰هزار تومان و هر قطعه سکه طرح قدیم به ۶میلیون و ۵۰ هزار تومان برسد. هر مثقال طلا هم با قیمت ۲میلیون و ۶۷۷ هزار تومان و هرگرم طلای ۱۸عیار نیز با قیمت ۶۳۰هزار تومان در بازار فروخته شد. این اعداد نشان می‌دهد، قیمت هرگرم طلای ۱۸عیار از زمان قرار گرفتن نام ایران در فهرست سیاه دست‌کم ۱۵درصد و قیمت هر سکه بهار آزادی ۱۶درصد رشد کرده است. از نظر فنی بین قیمت طلا و سکه و قیمت دلار و همینطور اونس جهانی طلا همبستگی وجود دارد و افزایش قیمت دلار در بازار داخلی و اونس جهانی طلا به رشد قیمت طلا و سکه منجر می‌شود. قیمت هر اونس طلا در بازارهای جهانی از زمان شیوع کرونا در چین تاکنون ۱۰درصد رشد کرده و از ۱۵۵۴دلار دیروز به ۱۶۴۷دلار رسیده است.نادر بذرافشان، دبیر اتحادیه طلا و جواهر تهران دراین باره گفت: در چند روز گذشته با شیوع ویروس کرونا، قیمت هر اونس طلا در بازار جهانی ۷۰دلار گران شده است. محمد کشتی‌آرای، رییس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر هم گفت: با افزایش قیمت جهانی دیروز بار دیگر قیمت طلا در بازار داخل افزایش یافت. به گفته او دلیل اصلی رشد قیمت طلا در بازارهای جهانی، پیش‌بینی کاهش رشد اقتصادی در جهان براثر شیوع ویروس کروناست.