معاون سرمایه گذاری شرکت مشاورسرمایه گذاری «فاینتک» در گفت و گو با پایگاه خبری بازارسرمایه (سنا) با بیان مطلب بالا، گفت: احسان خاندوزی که وزیر پیشنهادی اقتصاد است، می داند اقتصاد در کشورمان چه جایگاه و کاربردی دارد و چگونه از علم اقتصاد اثباتی روز دنیا در جهت حل معضلات اقتصادی کشور بهره گیرد؛ همچنین وجهه علمی خاندوزی به دلیل اشتغال چندین ساله در مرکز پژوهش‌های مجلس و پرداختن به مشکلات روز اقتصادی کشور متفاوت با پیشینیان است که وجه تمایز وی را آشکار می سازد.
محمدرضا کاتوزیان، در ادامه افزود: وزیر پیشنهادی اقتصاد می تواند با بهره گیری از نخبگان علمی و اجرایی کشور بنیان‌گذار تحولاتی عمیق، پایدار و بلندمدت در اقتصاد کشور باشد. همچنین نگاه چند وجهی او به اقتصاد و مشکلات اقتصادی کشور باعث شده که حداقل در مساله شناسی، بیشتر نقاط آسیب‌زا و حساس اقتصادی را در برگیرد.
چالش‌های ۶ گانه بازارسرمایه
کاتوزیان تاکید کرد: در حوزه بازارسرمایه، شناسایی برخی از چالش‌ها به درستی و دقت انجام شده است که مهم‌ترین مشکلات بورس می‌تواند عرضه اولیه کم، عدم تعیین تکلیف سهام شرکت‌های لیست شده در بازار پایه، دستوری بودن نرخ اوراق منتشره در این بازار و عدم تناسب میان نرخ بازدهی اوراق دولتی و غیردولتی، سهم پایین اوراق شرکتی در بازار و عدم بهره گیری از موسسات رتبه‌بندی اعتباری اوراق باشد. یکی از بهترین محورهای مورد تاکید ایشان اولویت در تعیین تکلیف سهام شرکت‌های بازار پایه است که سهم قابل توجهی از ارزش پرتفوی فعالان بازارسرمایه را به خود اختصاص داده و در حال حاضر با ایجاد سه تابلو با دامنه نوسان محدود، هیچ توازنی میان ریسک و بازده این بازار وجود ندارد و تمامی قواعد شناخته شده و علمی روز مدیریت ریسک در دنیا را به چالش کشیده است.
ضرورت تعیین تکلیف دامنه نوسان
او تعیین تکلیف دامنه نوسان قیمت سهام در بازارسرمایه را یکی از مهم‌ترین اولویت های برنامه وزیر پیشنهادی اقتصاد دانست و گفت: باتوجه به پیشینه مطالعاتی و علمی وی در حوزه اقتصاد اسلامی، با نگاهی به بازارسرمایه با این پارادوکس مواجه می‌شوند که اگر طبق اصول صحت معاملات در یک بازار سرمایه اسلامی، شرط و اصل بر اختیار و تسلط افراد نسبت به اموالشان است و از طرفی طبق حدیث مشهور نبوی تعیین قیمت در بازارها به صورت آزادانه شکل می گیرد(السّعر لله؛ اشاره به آزادی در قیمت گذاری)، دامنه نوسان چه جایگاهی دارد؟ بنابراین همین دو اصل کافی است تا نتیجه بگیریم تعیین دامنه نوسان؛ یعنی دستکاری در قیمت ها و دخالت در اصل اختیار و آزادی افراد در معاملات. همچنین مورد دیگری که دکتر خاندوزی باید نسبت به آن تعیین تکلیف کند، نحوه تعامل با وزارت صمت نسبت به آزادسازی قیمت ها در برخی از صنایع و ورود محصولات آنها به بورس کالاست. باید گفت در تمامی این سال‌ها نبود یک عزم جدی در تیم اقتصادی دولت های قبلی همواره باعث شده تا سهامداران صنعت سیمان، فولاد، محصولات شیمیایی و پتروشیمی، مشتقات نفتی و... متضرر تصمیمات آنی باشند.
نبود شفافیت در صورت های مالی؛ چالش کهنه بازار
معاون مشاور سرمایه گذاری فاینتک نبود شفافیت را یکی از چالش های مهم بازار دانست و بیان کرد: چالش کهنه دیگر بازارسرمایه، نبود شفافیت بخش قابل توجهی از ارزش بازارسرمایه کشور است؛ یعنی نبود شفافیت در صورت های مالی شرکت‌های پالایشگاهی. این‌که هیچ تحلیل گری به روشنی و به جرات نمی تواند نسبت به پیش بینی صورت های مالی این صنعت اظهار نظر کند، بخش عمده آن مرتبط با نبود شفافیت در صورت های مالی این شرکت‌هاست. همچنین یکی از بزرگترین چالش های پیش‌روی وزیر پیشنهادی اقتصاد، بحث سررسید شدن اوراق دولتی است که تقریبا تمامی اوراقی که در دولت گذشته منتشر شده، در سه ساله نخست وزارت وی سررسید می شوند و باید برای آن چاره اندیشی کند.
نگاهی به دغدغه‌های اقتصادی
معاون سرمایه گذاری مشاورسرمایه گذاری فاینتک عنوان کرد: با نگاهی به برنامه پیشنهادی خاندوزی می‌توان محورهای اصلی و دغدغه های وی برای اقتصاد آینده کشور را در چند حوزه اصلی مانند اصلاح نظام مالیاتی و گمرکی، اصلاح نظام تامین مالی، اصلاح چالش های بازارسرمایه و بیمه، اصلاحات محیط کسب و کار، شفاف سازی و ارتقاء بهره وری در مدیریت دارایی‌ها و شرکت‌های دولتی، مدیریت تعارض منافع، مدیریت دارایی‌ها و بدهی‌های دولت، اصلاحات خزانه داری کل و اصلاحات در مناطق آزاد دسته بندی کرد.
ایجاد پایه‌های جدید مالیاتی؛ برنامه مهم اقتصادی
کاتوزیان بیان کرد: آنچه که در برنامه پیشنهادی خاندوزی بیش از هرمساله ای پررنگ تر به نظر می رسد، ایجاد پایه های جدید مالیاتی از قبیل مالیات بر مجموع درآمد، مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر ثروت است. به نظر می رسد در شرایط اقتصادی کنونی و باتوجه به آسیب شدیدی که کسب و کارها از همه گیری ویروس کرونا دیده اند و از آنجا که دولت قبل به هردلیلی هیچ‌گونه حمایتی در قالب پرداخت نقدی یا تخفیفات مالیاتی برای عموم مردم قائل نشد، ایجاد پایه های جدید مالیاتی می تواند تبعات منفی اجتماعی داشته باشد.
این فعال بازارسرمایه تصریح کرد: از وزیر پیشنهادی انتظار می رود که با محور قرار دادن اصل عدالت، کسری بودجه دولت را از طریق جلوگیری از فرارهای مالیاتی کلان به حداقل ممکن برساند و این اصل را در اولویت اول قرار دهد. از سوی دیگر آنچه که در بخش مالیاتی برنامه نیاز به شفافیت دارد، رابطه وی با قانون مالیاتی است که در آن اصل بر صحت میزان اعلام شده درآمد مشمول مالیاتی است که توسط مودیان اظهار می شود. همچنین در سال‌های اخیر، حتی در شرکت‌های نیمه دولتی نیز ممیزان قائل به این اصل نبوده اند و حسابرسان مورد وثوق نیز در کمک به این ایجاد شفافیت، مورد اعتماد ممیزان مالیاتی نیستند؛ بنابراین اگر مبنا اعتماد بر اظهار نامه مالیاتی مودیان و پذیرش اظهارنظر حسابرسان مورد تایید است؛ مگر در موارد خاص، اجرای این اصل باید مورد تاکید وزیر پیشنهادی باشد.
تاکید بر سه محور اصلی
این استاد دانشگاه بیان کرد: در حوزه بانکی، خاندوزی به درستی به مشکلات در قوانین و مقررات، حاکمیت شرکتی، نبود الگوی مناسب برای تخصیص منابع، ناترازی بانک‌ها و تامین مالی نامطلوب بخش تولید پرداخته و آنچه که در این برنامه از نظر من نیازمند تاکید بیشتر است در سه محور زیر گنجانده می شود: نخست، تعریف رابطه و جایگاه بانک‌های ایرانی در نظام بانکداری بین المللی؛ تعیین سهم نظام بانکی از تامین‌مالی بخش حقیقی اقتصاد کشور و حرکت به سمت اضافه شدن به سهم بازار سرمایه کشور در تامین مالی بخش حقیقی اقتصاد؛ ایجاد یک سیستم نظارت کارا و آینده‌نگر بر عملکرد بانک‌ها به منظور جلوگیری از رسیدن بانک‌ها به آستانه بحران؛ زیرا در اقتصاد بانک محور ایران، بانک ها می توانند سرآغاز هر بحران مالی ای باشند.
محرومیت مناطق آزاد از تامین مالی ارزان؛ موضوعی مغفول مانده
به گفته او بحث مناطق آزاد اقتصادی باتوجه به حساسیت‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و ژئوپولیتیک بسیار دشوار است و نیاز به یک اندیشه ورزی بین رشته ای و فرصت مستقل دارد؛ اما آنچه که در این سال‌ها از دیدگاه بنده به عنوان فعال بازار پول و سرمایه و مدرس دانشگاه در حوزه مالی مغفول مانده است، محروم بودن مناطق آزاد از تامین مالی ارزان قیمت از بورس است. به نظرم با نگاه دولتی و مدیران دولتی به دنبال توسعه مناطق آزاد بودن امری ناشدنی و از چالش های مناطق آزاد کشور است و همین نگاه دولتی، خصوصی سازی های ما را هم در این چند سال با مشکل مواجه کرده است.
ضرورت نگاه ویژه به صنعت بیمه
این کارشناس بازارسرمایه اظهار داشت: در بخش بیمه نکات قابل توجه و امیدوارکننده ای در برنامه آقای خاندوزی مشاهده می شود و آن تاکید وی بر تسهیل ورود استارت آپ ها در این صنعت و تقویت ساختارهای بیمه اتکایی داخلی، تفکیک نقش نظارتی و اجرایی بیمه مرکزی است. انتظار می رود که این وزیر پیشنهادی اصلاح ساختار صورت های مالی صنعت بیمه و نیز کمک به سودآوری بخش عملیات اصلی شرکت های بیمه را مدنظر قرار دهد؛ زیرا به دلیل ضریب نفوذ پایین بیمه در کشور، عملیات اصلی این شرکت ها سودآوری قابل قبولی ندارد و بخش اصلی سودآوری این شرکت ها مربوط به پرتفوی سرمایه گذاری آنهاست که این امر باعث می شود شرکت های بیمه که خود باید پوشش دهنده ریسک باشند، وارد فعالیت های پرریسک شوند.
کاتوزیان در پایان گفت: آنچه که به اعتقاد بنده نگرانی تمامی فعالان اقتصادی کشور در همه بازارهاست، کسری بودجه بی سابقه کشور است که خوب است وزیر پیشنهادی اقتصاد رقم پیش بینی دقیق این کسری را اعلام و برنامه جبران این کسری از محل های دقیق با اعداد و ارقام قابل وصول آن را بیان کرده و نمایی از آینده تورمی این کسری بودجه را برای فعالان اقتصادی کشور ترسیم کند.