چالش حفظ توازن
🏞 اکثر تنش‌ها در منطقه اوراسیا به‌ویژه در منطقه قفقاز در اختلافات قومی ریشه دارد. بسیاری از این ملل مدعی هستند که بخشی از سرزمینشان که با مرزهای تصنعی جدا شده است، باید بازگردانده شود.
🏞 در بحران قره‌باغ مهم‌ترین دلیل موثر بر تطویل و لاینحل‌ماندن مناقشه، موقعیت ژئوپلیتیک منطقه است. از نظر ارامنه، قره‌باغ منتهی‌الیه شرق فلات ارمنستان را تشکیل می‌دهد و بدون آن، یگانگی فیزیکی ارمنستان در قفقاز ناقص می‌شود. آذربایجان نیز نگاه مشابهی به موقعیت جغرافیایی قره‌باغ دارد که جمع نظرات طرفین درگیر را غیر‌ممکن کرده است.
🏞 قره‌باغ مشرف بر آذربایجان و به صورت قلعه‌ای کوهستانی است که هر جنبنده‌ای را از سوی غرب آذربایجان زیر نظر دارد. از سوی دیگر، محدب بودن مرزهای آذربایجان به طرف ارمنستان در منطقه قره‌باغ، این کشور را در برابر ارمنستان آسیب‌پذیر می‌کند. معادن غنی و جنگل و مراتع پهناور از دیگر جاذبه‌های غیر‌قابل انکار منطقه قره‌باغ است. قره‌باغ از دید اقتصادی نیز اهمیت فراوانی دارد. کوه‌های قره‌باغ سرچشمه تعدادی از مهم‌ترین رودهای آذربایجان است و تسلط قدرت بیگانه غیر از آذربایجان و کنترل بر آب ورودی به این کشور علاوه بر وارد آوردن صدمات فراوان بر اقتصاد آذربایجان، می‌تواند به‌عنوان اهرم فشار سیاسی بر این کشور مورد استفاده قرار گیرد.
🏞 ترکیب قومی و نژادی نیز یکی دیگر از پارامترهای ژئوپلیتیک قره‌باغ است و تغییرات این پارامتر در چند دهه اخیر قابل ذکر است. قره‌باغ از منطقه‌ای با اکثریت آذربایجانی در سده گذشته، در حال حاضر به منطقه‌ای با اکثریت ارمنی تبدیل شده است. مجموعه عوامل یادشده نشان‌دهنده تفوق عوامل ژئوپلیتیکی در شکل‌گیری و تداوم بحران قره‌باغ است.
🏞 روابط ایران و جمهوری آذربایجان در دهه ۱۹۹۰، اصولا شاکله خود را پیدا کرد و ظاهرا در سال‌های بعد شاهد تکرار الگویی مشابه بوده‌‌‌ایم. برای روشن شدن این الگو نگاهی به چند نمونه از بی‌‌‌شمار وقایع رخ‌‌‌داده در روابط دو کشور انداخته می‌شود...👇
کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد