براساس آمار گمرک سال ۱۳۹۹ حدود ۳.۲ میلیون تن گندم به ارزش ۹۱۵ میلیون دلار وارد کشور شده است که با احتساب دلار ۲۲ هزار تومان نیمایی قیمت وارداتی هر کیلو گندم حدود ۶۳۰۰ تومان بود. این در حالی است که قیمت خرید تضمینی از کشاورزان ۴۰۰۰ تومان و حتی کمتر تومان اعلام شده بود.
پایین بودن قیمت خرید تضمینی در کنار رشد بهای تولید (افزایش قیمت ادوات کشاورزی، افزایش هزینه تعمیرات، افزایش قیمت کودهای شیمیایی، افزایش بهای دستمزد نیروی انسانی) در کنار خشکسالی انگیزه تولید بیشتر را کاهش داده است و تولید نیز کاهش یافته است.
این همه ماجرا نیست، پایین بودن قیمت خرید تضمینی با توجه به قیمت بالای نهاده های دامی باعث می شود که از گندم برای خوراک استفاده شود که بر کمبود گندم موثر است. از طرفی پایین بودن قیمت بر قاچاق این محصول نیز می تواند موثر باشد. گندم کالایی بسیار اساسی است که با توجه به عدم حمایت از کشاورزان خودکفایی پایدار آن فعلا ممکن نیست و این زنگ خطری امنیت غذایی کشور است.
براساس آخرین اخبار قیمت خرید تضمینی گندم در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ به ۷۵۰۰ تومان رسیده است. باید توجه داشت نرخ یک سال نمی تواند مبنایی برای تصمیم گیری در خصوص روند تولید آتی باشد، بلکه تداوم کشف قیمت های واقعی در کنار زمان مناسب خرید تضمینی گندم می توان توسعه پایدار این بخش را تضمین کند.
کشور چیزی در حدود ۱۱-۱۲ میلیون تن نیاز سالیانه به گندم دارد که با توجه رشد هزینه تولید، اعلام زمان نامناسب نرخ خرید تضمینی و خشکسالی چیزی در حدود ۵-۶ میلیون تن نیاز به واردات خواهیم داشت که با توجه به رشد قیمت گندم نیاز ارزی در این بخش بیش از ۷۰٪ افزایش خواهد یافت.
وقتی دولت از دلار ۴۲۰۰ تومان برای واردات بهره مند می شود، تمایلی به خرید تضمینی براساس قیمت های واقعی ندارد ! نتیجه آن چیزی جز تهدید تولید داخل، تهدید امنیت غذایی کشور و هدر رفت منابع و حتی توزیع رانت نیست.