اقتصادآنلاین - محمد عبدی؛ در هفته جاری تعدادی از سهامداران متضرر در بورس تهران جلوی این شرکت به نشانه اعتراض تجمع کردند.
نکته قابل توجه اینکه در این تجمع علاوه بر شعارهایی که داده می‌شد، معترضان پلاکاردهایی هم به همراه خود داشتند. یکی از این پلاکاردها درباره صندوق پالایش یکم بود که روی آن نوشته شده بود: «صندوق پالایش یکم نه تنها سود نداد، بلکه ضرر سنگینی به خریدارانش که قشر ضعیف بودند وارد کرد. آقای زنگنه تو را به خدا کمکمون کنید.»
اما به نظر می رسد بسیاری از سهامداران به ویژه خریداران صندوق پالایشی یکم، ریشه و عامل اصلی زیان سنگین خود را نمی شناسند. برای این منظور بهتر است ماجرای تاسیس و پذیرش صندوق پالایشی یکم از ابتدا مرور شود. چراکه اولین جرقه قرمزپوشی بورس از تصمیمات دیر هنگام وزارت نفت در خصوص تاسیس صندوق پالایشی به وجود آمد.
از چندین ماه پیش دولت تحقق وعده واگذاری باقی مانده سهام خود در پالایشگاه‌ها در قالب صندوق ETF را اعلام کرد. این موضوع تا روز ۱۹ مرداد همچنان در اذهان سهامداران حاضر در بورس پرسه می‌زد و همگان منتظر شنیدن اخباری در خصوص شروع پذیره نویسی صندوق ETF پالایشی بودند که صدا و سیما در برنامه خبری از شروع پذیره نویسی در هفته اول شهریورماه خبر داد. اما به یک‌باره، صبح روز بیستم مردادماه خبری از سوی روابط عمومی سازمان خصوصی سازی منتشر شد که عرضه صندوق پالایشی را منتفی اعلام کرد.
در متن آن اطلاعیه آمده بود: بر اساس اعلام قبلی سازمان خصوصی سازی قرار بود سهام دولت در چهار پالایشگاه در قالب دومین صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) عرضه شود لیکن با توجه به عدم اقدام به‌هنگام وزارت نفت در تاسیس صندوق مذکور، هیات واگذاری در آخرین جلسه خود و با توجه عرضه قبلی سهام شرکت پالایش نفت تبریز، عرضه باقی مانده بلوک سهام متعلق به دولت در سه شرکت پالایش نفت بندرعباس، تهران، و اصفهان را نیز مصوب نمود. لذا بر همین اساس آگهی عرضه عمده و بلوکی سهام این شرکت‌ها هفته گذشته منتشر شده که پس از هماهنگی با بورس تاریخ دقیق عرضه آن در بازار سرمایه مشخص خواهد شد.
پیش از انتشار این خبر در روز ۲۰ مرداد شاخص بورس تهران که ۲۵ هزار واحد رشد را ثبت کرده بود به ناگاه با افت ۴۰ هزار واحدی مواجه شد. موضوع به اینجا ختم نشد و اخباری منتسب به دو وزیر اقتصادی دولت در بین فعالان بازار سهام به سرعت منتشر شد که وزیر نفت آمادگی برای تاسیس صندوق پالایشی‌ها را اعلام و بیان کرد کوتاهی از سمت وزارت اقتصاد رخ داده است.
وزیر اقتصاد هم کم کاری وزارت نفت را عامل اصلی روی گرداندن سازمان خصوصی سازی از عرضه سهام پالایشی در قالب صندوق به بلوکی عنوان کرد.
این دادوستدها میان دو وزارتخانه رفته رفته بالا گرفت تا جایی که سرانجام تصمیم به عرضه سهام پالایشی در قالب صندوق ETF دارا دوم گرفته شد. اما از همان روز بی‌اعتمادی عجیبی میان سهامداران حقیقی و بعضا تازه وارد بازار سرمایه شکل گرفت که حتی خبر بازگشت ETF ها هم نتوانست جلوی ریزش بهمن وار شاخص بورس را بگیرد و شد آنچه شد.
از آن روز دقیقا سه ماه می گذرد و بالغ بر ۸۵۰ هزار واحد شاخص بورس عقب نشینی کرد که ماحصل آن شد از بین رفتن ۴۰ درصد از سرمایه عموم جامعه در یک دعوای میان دو وزارتخانه که پس از آن می‌بایست کلیه نهادهای سرمایه‌گذاری کشور بسیج شوند تا شاید بتوانند اندکی از حجم شعله بی‌اعتمادی شکل گرفته در بورس را بکاهند.
در این بین اما آنچه که محرز است، کم کاری و کوتاهی معاونت پالایش و پخش وزارت نفت است که در مسیله تاسیس صندوق ETF پالایشی تعلل کرده و سیگنال قرمز پوشی را به بورس صادر کرد. اگر در همان ابتدا معاونت پالایش و پخش وزارت نفت که متولی این صندوق است، موضوع را با سازمان خصوصی سازی مرتفع می‌کرد و کار را به حوزه وزیر نمی‌کشاند، شاید الان شاهد آسیب به اعتماد عمومی از بورس نبودیم. معضلی که البته به ضعف مدیریت و حکم‌رانی در معاونت پالایش و پخش این وزارت بر می‌گردد و پیش از این نیز شاهد چالش‌های به وجود آمده بر سر سوخت شدن سهمیه بنزین مالکین خودرو هم بودیم.
در پایان اما لازم به یادآوری است که با تولد صندوق ETF پالایشی در بورس، وزیر نفت و مسیولین این وزارتخانه باید بیش از گذشته نسبت در تصمیمات و مسایل مربوطه و اظهارنظرهای خود پیرامون مسایل مرتبط با بورس محتاط باشند چراکه نهال نوپای اعتماد سرمایه گذاران بازار سرمایه با تلنگری از یک جنجال ناشی از ضعف مدیریتی در سطح معاونت وزارتخانه می شکند.