بورس۲۴ : نهم خرداد ماه بود که نشستی تخصصی با حضور مدیران و فعلان بازار سرمایه در شرکت تجلی توسعه معادن و فلزات برگزار شد و عملکرد این شرکت مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفت و در پایان این رویداد به اهمیت شرکت های پروژه محور در طرح های بزرگ بین المللی و موفقیت آن ها و اجرای یک طرح موفق بین المللی اشاره شد که بدون حضور ارگان و نهادهای دولتی به سرانجام رسید.

این طرح تونل زیر دریای مانش بود که در رویداد با اهمیت تجلی ، بر این موضوع که چگونه بزرگترین پروژه ساختمانی قرن بیستم (یکی از عجایب هفت گانه دنیای مدرن) بدون این که دولت کمک کند ، از طریق بورس تامین منابع مالی شد مورد ارزیابی قرار گرفت و این که شرکت هایی همچون تجلی نیز می توانند در طرح های ملی همچون ساخت یک میلیون مسکن ورود پیدا کرده و به طور موفقیت آمیزی آن را به سرانجام برسانند.

دکتر فاضلی مدیرعامل شرکت ساختمانی ساو نحوه تامین مالی تونل زیر دریای مانژ را این گونه ارائه داد :

بر اساس داده ها مطالعه اولیه این طرح در سال ۱۸۰۲ و در زمان ناپلئون مورد بررسی قرار گرفت و برآورد اولیه اجرایی آن ۶.۲ میلیارد پوند و هزینه های اش به ۹ میلیارد پوند رسید.

سال ۱۹۹۴ آغاز بهره برداری از این طرح بود و شیوه اجرای آن نیز BOT به شمار می رود.

طول تونل زیر دریای مانژ (مانش) ۵۲ کیلیومتر است و عمیق ترین قسمت آن ۲۰۰ متر زیر دریا قرار دارد.

دوره بهره برداری آن ۹۲ سال بوده و برآورد اولیه هزینه سرمایه گذاری ۶.۴ میلیارد پوند و هزینه نهایی آن ۹ میلیارد پوند است.

تعداد ۱۵۰۰۰ نفر در زمان ساخت این تونل فعالیت کرده اند.

تعداد دستگاه های حفاری TBM نیز ۱۱ عدد بود.

بر اساس اطلاعات ارائه شده میزان حمل بار در این تونل طی سال۲۰۱۶ معادل ۲۲.۳ میلیون تن و میزان حمل مسافر در آن نیز ۲۰.۷ میلیون نفر بود.

نحوه تامین منابع مالی

در ابتدا برای اجرای این طرح شرکت یورو تانل به صورت سهامی عام تاسیس و پس از آن ۵۵۰ میلیون سهم به مردم عرضه شد.

در آن زمان قیمت هر سهم در عرضه اولیه معادل ۳.۵ پوند و تعداد خریداران سهام نیز ۲۲۰ هزارنفر بود. همچنین میانگین خرید سهام توسط هر نفر معادل ۷.۲۵۷ عدد و فروش شرکت در سال۲۰۱۶ نیز ۱.۲ میلیارد یورو شد.

قابل تامل است اگر بدانید؛ میانگین سن هیات مدیره در شرکت یورو توتال معادل ۶۶ سال بود و سود سال این شرکت در سال۲۰۱۶ به ۲۰۰ میلیون یورو رسید و آخرین قیمت هر سهم این شرکت نیز به واسطه اجرای طرح تونل مانژ (مانش) ، ۱۰یورو است.

اجرای این طرح معادل ۲۶۳ هزار شغل در انگلستان ایجاد کرد و باعث شد تا نحوه سرمایه گذاری و اجرای طرح ها رویکردی مردمی و مستقل به خود گیرد.

ترکیب ملیتی سهامداران این طرح نیز قابل تامل بوده و عواید و فواید اجرای و احداث این تونل تنها به مردم یک کشور مختص نشده است. آمریکا۳۶ درصد، انگلستان و ایرلند۲۶ درصد، فرانسه ۱۸درصد، بلژیک۶ درصد، لوکزامبورک۵ درصد و سایر کشورها نیز ۹ درصد در ساخت این تونل مشارکت داشته و سهامدار بودند.

ورود به نهضت ملی مسکن

این نمونه نشان از جایگاه شرکت هایی همچون «تجلی» در مگاطرح ها دارد که در ایران، نهضت ملی مسکن یکی از آن ها به شمار می رود ، حال آن که دولت و بانک ها، توان و بودجه اجرای چنین طرحی نداشته و نمی توانند یک میلیون مسکن بسازند.

بنابراین در این طرح، جایگاه و عملکرد شرکت های پروژه محور به خوبی دیده می شود . از این رو نیاز است تا فرهنگ ورود و همکاری مقابل با این شرکت ها و دولت ایجاد شود و نهادهایی همچون بازار سرمایه نیز حمایت خود را از رویکرد مزبور نشان دهند.

در این زمینه کارشناسان حاضر با ارائه آماری نشان دادند که سهم بازار سرمایه در تحقق چنین اهداف و اجرای چنین طرح هایی توسط شرکت های پروژه محور بسیار کم بوده است.

بر اساس آمارهای اخذ شده بورس نزدک معادل ۵۱.۳ میلیارد دلار و شانگ های ۴۷.۵ میلیارد دلار در این زمینه تامین مالی کرده و بورس تهران تنها سهمی معادل ۱.۳ میلیارد دلار به خود اختصاص داده است .

بنابراین ورود به حمایت از شرکت های پروژه محور در انجام چنین طرح های بزرگی همچون نهضت ملی مسکن الزامی به شمار می رود .