به گزارش اقتصادنیوز؛ اگرچه شاخص کل اقتصاد از کاهش بدبینی کسب و کارها در میانه پاییز حکایت دارد، اما صنعت گران کماکان تصور می کنند که وضعیت زمستانی بر کسب و کار آنها حاکم باشد.
فعالان این بخش برای این بدبینی به سه دلیل اشاره می کنند: کرونا، احتمال کاهش قیمت ها در ادامه سال و کمبود نقدینگی سه عاملی هستند که می توانند بخش صنعت را در رکود نگه دارند. کرونا پدیده مشترک در میان همه اقتصادها است، کمبود نقدینگی نیز درد مزمن صنعت گران بوده اما عامل کاهش قیمت ها به دلیل خوش بینی حاکم شده در کشور علت منحصر بفردی است. در واقع صنعت گران به دلیل خوش بینی مردم به کاهش قیمت و احتمال عقب انداختن تقاضا خرید خود تصور می کنند بخش صنعت در رکود گرفتار شود.دلیل نگرانی تعمیق رکود از محل کاهش قیمت ها به این باز می گردد کهعمولا شرکت‌ها تعهدات ثابتی دارند که باید برآورده کنند. از جمله این هزینه‌های ثابت حقوق پرسنل است. اگر قیمت‌ها کاهش یابد، درآمد شرکت‌ها کاهش می‌یابد در حالی که عمده هزینه‌هایشان ثابت مانده است. این پدیده معمولا در اقتصادهایی مانند ژاپن دیده می شد که مردم به دلیل پیش بینی کاهش نرخ تورم تقاضا خود را به تعویق می انداختند. در ایران نیز احتمال چنین رفتار وجود دارد با این تفاوت که ژاپن در ان مقطع گرفتار تورم منفی بود اما در ایران سطح نرخ رسمی متوسط تورم در مرز ۳۰ درصد است.
بدبینی صنعتگران به آینده
براساس گزارش مرکز پژوهش‌های اقتصادی اتاق ایران شاخص مدیران خرید (PMI)بخش صنعت طی ۷ ماه گذشته یکی از کمترین مقادیر خود را به ثبت رسانده است، این امر نشان دهنده آن است که سه عامل «تاثیر کاهش در تقاضا ناشی از محدودیت‌های ویروس کووید- ۱۹» و همچنین «احتمال کاهش قیمت‌ها» و « کمبود شدید نقدینگی تولیدکنندگان» باعث رکود در این بخش شده است. فعالان اقتصادی بخش صنعت به غیر از «سرعت انجام و تحویل سفارش»، وضعیت سایر زیرشاخص‌های اصلی را بدتر از ماه قبل ارزیابی کرده‌اند.در جریان استخراج این شاخص، اگر عدد شامخ بیش از ۵۰ واحد باشد، نشان می‌دهد که اقتصاد در حال توسعه است، درحالی‌که هر رقمی زیر ۵۰ واحد، از قرار داشتن اقتصاد در شرف انقباض و رکود حکایت دارد.
مشکلات بخش صنعت
به‌طورکلی در بخش صنعت آنچه قابل لمس است به این موضوع باز می گردد که بخش صنعت با کمبود شدید نقدینگی و از سوی دیگر با کاهش سفارشات جدید مشتریان و امیدواری نسبت به کاهش در روند فزاینده قیمتی کالاها که طی ماه‌های اخیر روبرو بوده، عواملی که روند میزان تولید و سفارشات مشتریان را در آبان ماه با کاهش روبرو کرده است. با این حال همچنان اکثر فعالان اقتصادی نسبت به ماه آینده خوش‌بین هستند اما درصد انتظارات مثبت تولیدکنندگان نسبت به ماه قبل کاهش داشته است. برخی فعالان اقتصادی که با وزارت صمت سروکار دارند، به وجود فساد و تبعیض شدید در تخصیص مواد اولیه و عدم پیگیری برای حل مشکلات اشاره دارند. علاوه بر این فعالان اقتصادی همچنان در تامین ارز موردنیاز خود از بانک مرکزی جهت خرید مواد اولیه با مشکلات بسیاری روبرو هستند که در آبان ماه این موضوع مجددا شدت گرفته است.
وضعیت شاخص های بخش صنعت
براساس گزارش شاخص مدیران خرید، شاخص «مقدار تولید محصولات» در آبان (۴۷.۹۴) با افت نسبتا محسوسی نسبت به ماه قبل (۵۲.۱۶) روبرو بوده است و این به دلیل کاهش شدید تقاضا و میزان سفارشات جدید مشتریان نسبت به ماه قبل بوده است و کاهش در میزان فروش محصولات تولید شده (۴۳.۰۳) را نیز به دنبال داشته است. همچنین کمبود نقدینگی جهت تامین مواد اولیه موردنیاز تولیدکنندگان که طی ماه‌های اخیر همواره وجود داشته به همراه کاهش تقاضا باعث رکود در تولید شده است.
شاخص «میزان سفارشات جدید مشتریان» تیز در آبان ماه (۴۴.۰۲) نسبت به ماه قبل (۵۵.۴۲) با افت قابل‌توجهی روبرو بوده است این کاهش به دلیل تبعات ناشی از تعطیلی و محدودیت‌های بیشتر ناشی از کووید ۱۹ و همچنین انتظارات مشتریان نسبت به کاهش قیمت‌ها در ماه‌های آتی بوده است.
میزان «موجودی مواد اولیه خریداری شده» در آبان (۴۲.۴۹) نیز همچنان نسبت به ماه قبل کمتر گزارش شده است اما این روند کاهشی نسبت به مهرماه (۳۷.۴۶) با شدت کمتری بوده است که به نظر می‌رسد افزایش ترخیص مواد اولیه از گمرکات کشور در آن موثر بوده است.
اما در خصوص شاخص «قیمت خرید مواد اولیه» در آبان (۷۹.۹۰) نسبت به مهرماه (۹۴.۸۲) شیب ملایم‌تری را در روند افزایش قیمت‌ها طی ۷ ماه گذشته نشان می‌دهد که این امر به دنبال تاثیر کاهش نرخ ارز اتفاق افتاده است. بنابر نظر فعالان اقتصادی طی ماه گذشته مواد اولیه خارجی با قیمت پایین‌تر تامین شده است درحالی‌که قیمت خرید مواد اولیه داخلی همچنان افزایشی است. بر همین اساس شاخص قیمت فروش مواد اولیه در بخش صنعت (۶۲.۱۹) نیز کمترین مقدار افزایش را طی ۷ ماه اخیر داشته است.
شاخص انتظارات تولید در ماه آینده در بخش صنعت نیز (۵۱.۵۹) اگرچه نسبت به ماه قبل (۵۷.۶۳) کاهش در درصد خوش‌بینی فعالان اقتصادی را نشان می‌دهد اما همچنان اکثر فعالان اقتصادی امید به بهبود شرایط در آذرماه دارند.
وضعیت شاخص های صنایع منتخب
از سوی دیگر ارزیابی وضعیت شاخص های صنایع منتخب از نگاه طرح شاخص مدیران خرید آبان ۱۳۹۹ نیز نشان دهده آن است که شاخص کل شامخ در بخش صنعت برای سه گروه صنایع پوشاک و چرم عدد (۴۱.۶)، صنایع ماشین‌سازی و لوازم‌خانگی عدد (۴۳.۹) و صنایع فراورده‌های نفت و گاز عدد (۴۴) به دلیل مشکل نقدینگی و تامین مواد اولیه کمترین مقدار را نسبت به ماه قبل ثبت شده است.
روند نامناسب سه گروه مذکور در حالی است که شاخص صنایع برای سه گروه، سایر صنایع عدد (۵۸)، وسایل نقلیه و قطعات وابسته عدد (۵۳.۹) و صنایع لاستیک و پلاستیک عدد (۵۲.۱) تنها صنایعی بودند که وضعیت بهتری نسبت به ماه قبل داشته‌اند.
همچنین انتظارات تولید در ماه آینده برای صنایع کانی غیرفلزی عدد (۷۲.۲) نشان‌دهنده خوش‌بینی و در صنایع پوشاک و چرم عدد (۴۱.۷) و چوب، کاغذ و مبلمان عدد (۳۳.۳) نشان‌دهنده بدبینی بنگاه‌های اقتصادی این بخش‌ها نسبت به ماه آینده است.
