معصومه طاهرخانی کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه در حال حاضر ایران رتبه ۱۰ تولید سنگ آهن در دنیا را به خود اختصاص داده است به خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) گفت: کشور ایران حدود ۲.۷ میلیارد تن ذخیره قطعی سنگ آهن دارد که قابلیت بهره‌برداری داشته و طی سال ۲۰۲۱، حدود ۲ درصد از سنگ آهن جهان را تولید کرده است.
وی افزود: بزرگترین ذخایر سنگ آهن متعلق به کشورهای استرالیا، روسیه و چین است.
وی با اشاره به مزیت این صنعت گفت: میانگین عیار سنگ آهن حدود ۴۷ درصد است اما عیار سنگ آهن کشور بالاتر بوده و حدود ۵۶ درصد است.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: چهار شرکت فعال در صنعت سنگ آهن کشور فعالیت می‌کنند که سهامداران آن به طور عمده گروه سرمایه‌گذاری (امید)، بزرگترین معدن دار و مالک شرکت‌های حوزه سنگ آهن است.
به گفته طاهرخانی؛ مقایسه وضعیت بازدهی تجمعی شرکت‌های تولیدی فعال در صنعت سنگ آهن از ابتدای سال ۹۸ تا ۲۰ تیر ۱۴۰۱ نشان میدهد که شاخص کل در این بازه، حدود ۷۲۸ درصد است و وضعیت بازدهی ۴ نماد بسیار بهتر از شاخص کل است و این امر نشان میدهد با توجه به اینکه تعیین نرخ‌های آنها وابسته به قیمت‌های جهانی استف بنابراین، می‌تواند چشم انداز مثبت به شرط حل و فصل برخی چالش ها داشته باشد.
قیمت سنگ آهن در جهان از ۲۰۰۷ تا ۲۰۲۱
طاهرخانی ادامه داد: از زمان شروع کرونا تاکنون، وضعیت قیمتی این صنعت رشدی بوده است به طوری که ۱۶۲ دلار در هر تن قیمتی است که در سال ۲۰۲۱ ثبت شده است اما این روند چشم انداز رشدی را نمی‌تواند برای سال ۲۰۲۳ داشته باشد و دلیل آن منفی شدن و یا کاهش نرخ رشد کشور چین و سیاست‌های منفی فدرال رزرو است.
این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: در بهار ۱۴۰۰، سود عملیاتی ۴ شرکت سنگ آهنی برابر با ۱۸.۹ هزار میلیارد تومان بوده است که بشترین میزان طی ۸ فصل اخیر است.
وی گفت: علت اصلی این موضوع، بالا بودن ضرایب فروش گندله و کنستانتره است که سبب شده حاشیه سود عملیاتی صنعت در بهار ۱۴۰۰ بیشتر از میزان خود طی ۸ فصل اخیر باشد و به عدد ۷۹ درصد برسد.
طاهرخانی عنوان کرد: در تابستان ۱۴۰۰ با افت تولید و فروش در گلگهر و گهرزمین، سود عملیاتی صنعت نسبت به بهار ۱۴۰۱ کاهش پیدا کرد.
وی یادآور شد؛ متوسط حاشیه سود عملیاتی صنعت سنگ آهن در زمستان ۱۴۰۰ برابر با ۵۵ درصد بوده است که کمترین طی سال ۱۴۰۰ به حساب آمده و میانگین حاشیه سود عملیاتی سال ۱۴۰۰، ۶۶.۵ درصد بوده است.
این کارشناس در ادامه بیان کرد: مجموع تولیدات معدنی شرکت‌های سنگ آهنی در بهار ۱۴۰۱ برابر با ۲۲ میلیون تن بوده که نسبت به زمستان ۱۴۰۰ نزدیک به ۳ میلیون تن افزایش داشته و مجموع تولیدات بهار ۱۴۰۱ نسبت به بهار ۱۴۰۰ تغییر چندانی نداشته است.
وی در خصوص آنالیز فروش محصولات کنستانتره داخل گفت: حجم فروش ها و ضرایب تغیر خاصی نداشته است.
طاهرخانی درباره مجموع فروش ۴ شرکت سنگ آهنی گفت: براساس گزارشات ماهانه در فصل بهار ۱۴۰۱ برابر با ۲۸ هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به زمستان ۱۴۰۰ نزدیک به ۱۰ درصد کاهش داشته است. کاهش حجم فروش گندله و کنستانتره در گلگهر و گهرزمین، دلیلی اصلی افت درآمد در بهار ۱۴۰۱ بوده است.
وی افزود: فروش بهار ۱۴۰۱ نسبت به بهار ۱۴۰۰ همراه با ۵ درصد کاهش همراه بوده است. کاهش ضرایب نرخ فروش گندله و کنستانتره دلیل اصلی این موضوع است.
آسیب شناسی شرکت‌های سنگ آهن در بازار سرمایه
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به طرح جامع فولاد به عنوان بالاترین سند برای صنعت سنگ آهن اشاره کرد و گفت: براساس این سند پیش بینی شده که تا سال ۱۴۰۴، قرار است سالانه ۵۵ میلیون تن فولاد خام در کشور تولید شود. در کنار این موضوع، در حال حاضر ۵ میلیارد تن ذخیره زمین شناسی سنگ آهن وجود دارد که از ۵ میلیارد تن ذخیره، اگر تا سال ۱۴۰۴ براساس برنامه پیش بینی شده حدود ۸۰۰ میلیون تن از ۲.۹ میلیارد تنی که موچود و قابل بهره برداری است مصرف شود، ۲.۱ میلیارد تن سنگ آهن از ۱۴۰۴ خواهد ماند.
عمق استراتژیک صنعت سنگ آهن در ایران
طاهرخانی خاطر نشان کرد: اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، در ۱۴۰۱ با فرض اینکه واحدهای فولاد ساز از ۶۵ درصد ظرفیت اسمی تا ۱۰۰ درصد ظرفیت اسمی تولیدکنند، بین ۱۲.۵ تا ۲۳ سال طول می‌کشد که کل ذخایر سنگ آهن کشور براساس اکتشافاتی که تا پایان ۱۴۰۴ انجام شده، تمام شود.
چالش‌ها و راهکارها
وی درباره چالش‌های صنعت سنگ آهن و راهکارهای آن اظهار کرد: در افق ۲۳ تا ۲۵ ساله ذخایر سنگ آهن تمام می‌شود و این موضوع بحران اساسی را برای این صنعت به دنبال دارد که از جمله راهکارهای برون رفت از این بحران می‌توان به توسعه و فراوری معدن کم مقیاس در کنار فراوری معادن با ذخیره سنگ آهن‌های کم عیار، جایگزینی قراضه به جای آهن اسفنجی در فرایند تولید فولاد و سرمایه‌گذاری و خرید معادن در کشورهای آهن خیز جهان اشاره کرد.
وی افزود: چالش دوم اخذ عوارض صادراتی بر روی انواع سنگ آهن و چالش زیان ده شدن و تعطیلی بسیاری از معادن کوچک و متوسط است که راهکار مذاکره برای تعدیل یا حذف مصوبه ابلاغی دولت به منظور تشویق به سرمایه گذاری در این بخش پیشنهاد می‌شود.
طاهرخانی تصریح کرد: پیش بینی رکود با کاهش قیمت کامودیتی‌های فلزی (فولاد) در سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ از دیگر چالش‌ها است که راهکار آن مذاکره برای افزایش ضرایب و قیمت کنستانتره سنگ آهن، گندله و آهن اسفنجی در کشور است.
این کارشناس در پایان به چالش چهارم اشاره کرد و گفت: آزادسازی سهام عدالت و فشار عرضه نمادهای کگل و کچاد از چالش‌های دیگر است که راهکار آن پیش بین منابع برای بازارگردانی سهام از سوی شرکت‌های هلدینگ این دو نماد و امید به راه اندازی بازارگردان برای نمادهای شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت است.