به گزارش پایگاه خبری بااقتصاد، فولاد بعد از نفت خام دومین ماده پر مصرف در کشورهای مختلف جهان بوده و کاربردهای بی‌شماری به عنوان مواد اولیه در صنایع مختلف از جمله ساختمان و انبوه‌سازی، خودروسازی، تولید قطعات، لوازم خانگی و ... دارد. رشد مصرف فولاد در کشورهای مختلف یکی از عوامل تاثیرگذار در رشد اقتصادی آن‌ها بوده است.
در سال‌های اخیر میزان تولید و مصرف فولاد خام در جهان به شکل قابل توجهی (حدود ۵۰ درصد در ۱۰ سال گذشته) افزایش یافته است. چین رتبه اول تولید و مصرف فولاد در جهان را داراست و پس از آن هند و ژاپن با اختلاف بزرگترین تولیدکنندگان فولاد در جهان هستند. ایران رتبه دهم در تولید این فلز را به خود اختصاص می‌دهد. ۹۵ درصد از تولید فلزات اساسی در جهان مربوط به فولاد و آلیاژهای فولادی بوده و مصرف فلزات دیگر مثل آلومینیوم، سرب، روی و ... کمتر از ۵ درصد است و طبق پیش‌بینی‌ها در سال‌های آتی روند روبه رشد تولید و مصرف فولاد به ویژه در اقتصادهای توسعه یافته ادامه‌دار خواهد بود.
فولاد و محصولات فولادی نظیر شمش، میلگرد، تیرآهن، لوله، ورق، فولادهای آلیاژی و ضد زنگ (استیل) و ... تماما ترکیباتی از آهن، کربن و عناصری مثل سیلسیم، منگنز، نیکل، کروم و چند عنصر دیگر هستند که در کشور ما به محصولات آهنی معروف‌اند.
بر اساس آمار انجمن تولید کنندگان فولاد ایران، آمار تولید فولاد میانی کشور در سال ۱۴۰۰ با کاهش ۸ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۹ (به دلیل قطعی برق و گاز شرکتهای فولادی در سال گذشته) به ۲۷ میلیون و ۹۰۱ هزار تن رسیده است. نکته شایان ذکر این است که آخرین کاهش تولید فولاد مربوط به سال ۱۳۹۴ است که در آن سال ۰.۹ درصد کاهش یافته بود.
وضعیت تولید انواع فولاد میانی
همانطور که گفته شد مجموع تولید فولاد میانی کشور در سال گذشته، ۲۷ میلیون و ۹۰۱ هزار تن بوده است. در سال مذکور تولید بیلت و بلوم کشور با کاهش ۱۱ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۹ به ۱۶ میلیون و ۶۶۳ هزار تن رسید.
تولید اسلب نیز در سال ۱۴۰۰ با ۲ درصد کاهش به ۱۱ میلیون و ۲۳۸ هزار تن رسیده است.
وضعیت تولید محصولات فولادی
در مجموع تولید محصولات فولادی در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل، کاهش ۵ درصدی داشته است. مجموع تولید محصولات فولادی در این سال، ۱۹ میلیون و ۶۳۵ هزار تن بوده است.
۱۱ میلیون و ۲۰۶ هزار تن محصولات طویل و ۸ میلیون و ۴۲۹ هزار تن محصولات تخت در کشور تولید شده است. رشد تولید محصولات طویل در سال گذشته، منفی ۳ درصد و رشد تولید محصولات تخت منفی ۸ درصد بوده است.
تولید میلگرد در سال یاد شده، ۹ میلیون و ۱۴۸ هزار تن بوده که کاهش ۴ درصدی را نسبت به سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهد. تولید تیرآهن نیز در سال ۱۴۰۰ با کاهش ۲ درصدی به ۱ میلیون و ۲۲۱ هزار تن رسیده است.
میزان تولید ورق گرم کشور در سال ۱۴۰۰، ۸ میلیون و ۲۸۹ هزار تن بوده که کاهش ۶ درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد. تولید ورق سرد در سال گذشته تقریبا به اندازه سال ۱۳۹۹ بوده است. تولید ورق‌های پوششدار نیز ۲ درصد افزایش یافته است.
وضعیت تولید آهن اسفنجی
طبق گزارش آماری انجمن فولاد، تولیدکنندگان آهن اسفنجی در سال گذشته، ۳۰.۳ میلیون تن از این محصول را تولید کرده‌اند که نسبت به سال ۱۳۹۹، کاهش ۳ درصدی را نشان می‌دهد. محدودیت مصرف گاز در زمستان سال گذشته علت اصلی کاهش ۳ درصدی تولید آهن اسفنجی است چرا که گاز نقش اساسی را در پروسه تولید آهن اسفنجی در واحدهای احیاء مستقیم دارد.
شرکتهای بورسی فعال در این صنعت
معاملات ۲۰ شرکت فعال در صنعت فولادسازی و تولید محصولات فولادی در گروه فلزات اساسی و در تابلوهای مختلف بورس و فرابورس انجام می‌شود؛ از مجموع این ۲۰ نماد پذیرفته شده تولید فولاد و محصولات فولادی در گروه فلزات اساسی، معاملات ۱۲ نماد در تابلوهای مختلف بورس، ۴ نماد در بازار اول و دوم فرابورس، دو نماد در تابلوی نارنجی بازار پایه، یک نماد در تابلوی قرمز بازار پایه و یک نماد نیز در بازار شرکت۲های کوچک و متوسط فرابورس صورت می‌گیرد.
در جدول زیر وضعیت تابلوی معاملات تمامی شرکتهای فعال در حوزه تولید فولاد حاضر در بورس را در پایان روز معاملاتی ۱۴۰۱/۰۳/۲۱ مشاهده می‌کنید.
عوامل موثر بر تعیین قیمت فولاد جهانی و داخلی
قیمت فولاد نیز مانند سایر فلزات اساسی، وابسته به وضعیت اقتصادی بزرگترین مصرف‌کننده فولاد در جهان، یعنی کشور چین است. علاوه‌بر این، عواملی مثل هزینه‌های انرژی، میزان عرضه و تقاضا برای فولاد، هزینه‌های حمل و نقل و نوع حمل و نقل، در دسترس بودن مواد اولیه و سنگ آهن همگی بر قیمت فولاد تاثیر می‌گذارند. با اتمام پندمی کرونا در چین و انتظار جهش تقاضای فولاد این کشور، موجودی انبارهای سنگ آهن این کشور نزولی و در محدوده ۱۳۲ میلیون تن بوده و تقاضا برای واردات صعودی است.
تغییرات قیمت فولاد در داخل کشور تا حدی تحت تاثیر قیمت جهانی فولاد قرار دارد؛ سرعت افت قیمتهای جهانی فولاد بیشتر از کاهش قیمتهای داخلی بوده و این موضوع باعث شده تا قیمت شمش بورس کالای ایران در هفته گذشته برای اولین بار طی ۱۲ ماه اخیر، به بالای قیمت جهانی صعود کند.
قیمت بورس کالا در حال حاضر ۵۹۷ دلار در هر تن بوده که از کف قیمتهای فوب ایران ۹.۵ درصد و ناحیه CIS حدود ۲ درصد گرانتر است.
بخشی از عوامل رشد قیمت فولاد کشور به بحران قطعی برق داخلی و بخشی به مدیریت عرضه از سوی شرکتهای فولادساز بر می گردد و موضوع در دستور کار کارگروه مدیریت بازار صمت قرار دارد. انتظار اصلاح قابل توجه در قیمت پایه بورس کالا برای شمش فولادی در هفته جاری متصور بوده و با در نظر گرفتن هدف ۹۵ درصد قیمت فوب، قیمتهای بورس کالا میتواند تا ۵۱۷ دلار کاهش یابد که با دلار نیمایی امروز (۲۴۹۵۷)، رقمی حدود ۱۲.۷ میلیون تومان در هر تن خواهد بود.
تغییراتی که در شاخص گروه فلزات اساسی ایجاد می‌شود، بیشتر تحت تاثیر شرکتهای تولید‌کننده فولاد قرار دارد. از آن‌جایی که نماد شرکتهای بزرگ و شاخص‌سازی مثل فولاد در این صنعت قرار دارند، بنابراین تغییرات شاخص کل و شاخص گروه فلزات اساسی در یک جهت هستند.
مهم‌ترین شرکتهای تولید کننده فولاد
سه شرکت فولاد مبارکه اصفهان، ذوب‌آهن اصفهان و شرکت فولاد خوزستان مهم‌ترین شرکتهای تولید کننده فولاد در ایران به شمار می‌روند که بیش از ۷۰ درصد فولاد مورد نیاز کشور توسط این سه شرکت تامین می‌شود. ذوب آهن اصفهان«فولاد» یکی از شاخص‌سازان گروه فلزات اساسی است که تاثیر مستقیم بر شاخص کل بازار دارد؛ در گزارش بعدی به تحلیل بنیادی شاخص سازان این صنعت خواهیم پرداخت.